Sanskrit Vyakaran Shastra ka Itihas 03

SR No.: 002284
Original Sutra Author: N/A
Author: Yudhishthir Mimansak
Publisher: Yudhishthir Mimansak
Publication Year: 1985
Total Pages: 340
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 20 MB

Page 174

ग्यारहवां परिशिष्ट
लिखितम् । समयोऽस्य सर्वथा निश्चितो भवति । आन्ध्रष वैयाकरणत्वेन विख्यातः नैनार्य्यपदाभिधेय एक एवास्ति । अयं नैनार्यः नायनार्यः अप्पनापरपर्यायः। अप्पन अप्पण-अप्पल अप्पळ । श्री. विजयनगरसाम्राज्याधिपस्य श्रीकृष्णदेवराय सार्वभौमस्य सभापण्डितस्य (.................) ' अष्टदिग्गजेष्वन्यतमस्य तेनालिरामलिङ्ग- ५ महाकवेाकरणविद्यागुरुर्वैष्णवदासाभिधेय इति । तस्यैव रामलिङ्गमहाकवे: “पाण्डुरङ्गविजयमु" इति ख्यातस्य महाकाव्यस्यादौ स्पष्टं लिखित । तस्य वैयाकरणत्वम्- "अपशब्दभयं नास्ति अप्पलाचार्यसन्निधौ” इति श्लोकांशेन सुव्यक्तम् । अतः कृष्णदेवरायसमकालिकोऽयं नैनार्यः नायनार्यः=अप्पलनायनार्यः=अप्पननायनार्यः । सर्वत्र १० अप्प=अन्न =नायन =अय्य=ग्रार्य एवमादीनिपूज्यवाचकभ्रात्रादिवाचकानीत्युक्तं प्राक् ।
(६) यण्व्यववानपक्षस्य प्रमाणान्तरमिदमवधाय॑ताम्'
"यामाहुरनमां केचित् त्रियाद्यवयवात्मिकाम्" श्रीमध्वाचार्याणां विष्णतत्त्वविनिर्णयस्य वचनम । तत्र जयतीर्यटीका -त्रियम्बकं यजा- १५ महे, भूषादयो धातव इत्यादिप्रयोगसिद्धयर्थं यणागमोऽपि कश्चिद् व्याख्यातः । ततस्त्रियादीत्युपपन्नम् ।” उक्तटीकायाः श्रीनिवासतीर्थीयटिप्पने="यणागमोऽपीति न केवलं यणादेश इत्यर्थः । अन्यथा त्रीण्यम्बकानि चषषि यस्यासौ त्र्यम्बकः, भू प्रादयो भ्वादय इत्येव स्यादिति भावः । तथा च इकारात् परं यणागमे त्रियादोति साध्विति- २० द्रष्टव्यम्"।
(१०) पाणिनेः श्लोकानामुद्धरणं पत्रंणानेन सह प्रहितम् ।
है । तृतीय संस्करण में पृष्ठ ४६२-४६३ (च० सं० पृष्ठ ५३८) पर नामोल्लेख पूर्वक आगे का कुछ अश दे दिया है ।
१. अत्रं कोष्ठे किमथि तेलगुलिप्यां लिखितस्ति । अतस्तत्र चिह्न दत्तम् । २५ २. यह अंश सं० व्या० शा० इ० में सन्निविष्ट करना रह गया।
३. इस पत्र के साथ पाणिनि मुनि के जाम्बवती विजय के १५ श्लोक भी श्री पं० पद्मनाभ राव जी ने भेजे थे। वे सब तृतीय भाग के छठे परिशिष्ट में संगृहीत श्लोकों में आ गये हैं । अत: यहां नहीं दिये हैं । द्र० श्लोक संख्या २१, १४, २२, १०, २७, २३, २६, १२, २४, २०, १८, १५, १६, १७, २५॥ ३०