________________
-
-
द्वितीयः काण्डः
-
- शठो मध्यस्थपुरुषे धूर्ते धत्तरकेऽपि च । श्रेष्ठोऽग्रेधनदे षष्ठी गौरी षण्णां च पूरणी ॥१०॥ हठोऽम्बुपयाँ प्रसभेऽपडं पेशीकोशमुष्कयोः । इडेलावत् स्वर्गनाडीभूवाग्गोषु बुधस्त्रियाम् ॥१०८॥ उत्कर्षे यथा-निष्ठां गतं तस्य तपोऽवलोक्यते । व्यवस्थायां यथाईदृशी यतिनां निष्ठा । क्लेशव्रतयोर्यथा-निष्ठया फियते निष्ठा । निष्पत्तौ यथा-निष्ठां गतं संप्रति काष्ठपीठम् । नाशान्तयोर्यथाकृतविप्रोपसर्गस्य भूतनिष्ठाविधायिनः । श्रीजयापीडदेवस्य पाणिनेश्च किमन्तरम् । निर्वाहे यथा-कृमयो . भस्मविष्ठा वा निष्ठा यस्येयमीदृशी । याचने यथा-लघिष्ठः को न निष्ठया ॥ १०५ ॥ 'पृष्ठे पश्चिममात्रे स्याच्छरीरावयवान्तरे । पृष्यते पृष्ठम् “पीविशि" " इति कित् ठः ।, पश्चिममात्रे यथा-पृष्ठतः सा पुरतः सा । शरीरावयवान्तरे यथा-जातः कूर्मः स एकः पृथुभुवनभराथापितं येन पृष्ठम् । वण्ठः कुन्तायुधे खर्वे भृत्याकृतविवाहयो । पति वण्ठः "वनिकणि" इति ठः, वण्ठते धा। चर्तुष्वर्थेषु । कुन्तायुधे खर्वे च यथा-वष्ठघातैर्भटो वण्ठः कुण्ठस्तव रणोङ्गणे । भृत्ये पदातौ अकृतविवाहे अनूढे च यथा-त्वदरिनृपतिवण्ठाः कूपकण्ठे लुठन्ति ॥ १०६ ॥ शठो मध्यस्थपुरुषे धूर्ते धत्तूरकेऽपि च । शठति शठः शाम्यति वा." शमेलुंक्च वा” इति ठः । मध्यस्थपुरुषे यथा-शठो निर्णयकर्मठः धूर्ते यथा-दुष्टा भार्या शठं मित्रं भृत्याश्चोत्तरदायकाः । श्रेष्ठोऽग्ये धनदे । अतिशयेन प्रशस्यः श्रेष्ठः “गुणाज" इति इष्ठे "प्रशस्य" इति श्रादेशः । अत्र्यं प्रधानं तत्र यथा-व्यासः क्षमाभृतां श्रेष्ठो वन्द्यः स हिमवानिव ।
