SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 157
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ११२ अभिधानचिन्तामणिः . १ मते शौण्डोत्कटक्षीबा २उत्कस्तूत्सुक उन्मनाः । उत्कण्ठितो३ ऽभिशस्ते तु वाच्यक्षारितदूषिताः ॥ १०० ॥ ४ गुणैः प्रतीते त्वाद्दतलक्षणः कृतलक्षणः । ५निर्लक्षणस्तु पाण्डुरपृष्ठः ६ संकसुकोऽस्थिरे ॥ १०१ ॥ तूष्णींशीलस्तु तूष्णीको विवशोऽनिष्टदुष्टधीः । हबद्धो निगडितो नद्धः कीलितो यन्त्रितः सितः ।। १०२ ।। सन्दानितः संयतश्च १० स्यादुद्दानन्तु बन्धनम् । ११ मनोहतः प्रतिहतः प्रतिबद्धो हतश्च सः ॥ १०३ ॥ १२ प्रतिक्षिप्तोऽधिक्षिप्तो १३ ऽवकृष्टनिष्कासितौ समौ । १४श्रात्तगन्धोऽभिभूतो१५पध्वस्ते न्यक्कृत धिक्कृतौ ॥ १०४ ॥ १. 'मतवाले' के ४ नाम हैं - मत्तः, शौण्डः, उत्कटः, क्षीबः ॥ २. 'उत्कण्ठित' के ४ नाम हैं - उत्कः, उत्सुकः उन्मनाः ( - नस् ), उरकटितः ॥ ३. ‘'निन्दित' के ४ नाम है अभिशस्तः, वाच्यः, चारित: ( + श्रीक्षारित:.), दूषितः। ( किसी-किसीके मत में 'मैथुन के विषयमें निन्दित' के ये नाम हैं ) ॥ ४. 'गुणों से प्रसिद्ध' के २ नाम हैं- आइतलक्षणः, कृतलक्षणः ॥ ५. 'लक्षणहीन' के २ नाम हैं - निर्लक्षणः, पाण्डुरपृष्ठ: ।। ६. 'अस्थिर' के २ नाम हैं - संकसुकः, अस्थिरः || ७. 'चुप रहनेवाले' के २ नाम हैं - तूष्णींशीलः, तूष्णीकः ॥ ८. 'निष्ट तथा दुष्ट बुद्धिवाले' के २ नाम हैं- विवशः, अनिष्टदुष्टधीः ॥ ६. 'बँधे हुए' के ८ नाम हैं - बद्धः, निगडितः, नद्धः, कीलितः, यन्त्रितः, सित:, संदानितः, संयतः । १०. 'बन्धन' के २ नाम हैं- उद्दानम्, बन्धनम् ॥ ११. 'टूटे हुए मनवाले' के ४ नाम हैं - मनोहतः, प्रतिहतः, प्रतिबद्धः, हृतः ॥ १२. 'प्रतिक्षिप्त' के २ नाम हैं - प्रतिक्षिप्तः, अधिक्षिप्तः ॥ १३. 'निष्कासित ( घर आदिसे निकाले गये )' के २ नाम हैं - अवकृष्टः, निष्कासित: ( + निःसारित: ) | १४. 'अभिभूत ( नष्ट अभिमानवाले ) के २ नाम हैं— श्री त्तगन्ध:, श्रभिभूतः ॥ १५. 'धिक्कारे गये' के ३ नाम हैं - अपध्वस्तः, न्यक्कृतः धिक्कृतः । ( किसी-किसी के मत से 'श्रात्तगन्ध:' श्रादि ५ नाम एकार्थक हैं ) ।
SR No.002275
Book TitleAbhidhan Chintamani
Original Sutra AuthorHemchandracharya
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, Hargovind Shastri
PublisherChaukhamba Vidyabhavan
Publication Year1966
Total Pages566
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size9 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy