________________
देवेन्द्रप्रकरणम्।
(६३.) द्वादश सनत्कुमारमाहेन्द्रगोस्तृतीयचतुर्थयोर्देवनिवासयोः समतयाऽवस्थितयोः । षड् ब्रह्मलोके पञ्चमदेवलोके । पञ्च चैव लान्तके षष्ठे । ‘चत्तारि.' त्ति चत्वारश्चत्वारो विमानेन्द्रकाः 'चतुर्पु ' चतुःसङ्ख्येषु, तद्यथा-शुक्रे सप्तमे चत्वारः, सहस्रारेऽष्टमे चत्वारः, आनतप्राणतयोस्समभूमिकयोश्चत्वारः, आरणाच्युतयोरपि समभूमिकयोश्चत्वारः । — कल्पेषु ' देवाधिवासेषु-देवलोकेप्वित्यर्थः, कल्पशब्दस्याधिवासपर्यायस्यापि संभवात् , यथोक्तम्-" सामर्थ्य वर्णनायां च, कल्पने छेदने तथा । औपम्ये चाधिवासे च, कल्पशब्द विदुर्बुधाः ॥ १ ॥" तथा 'ग्रैवेयकेषु ' लोकपुरुषग्रीवास्थानभवेप्वधस्तनमध्यमोपरितनसंज्ञितेषु प्रत्येकमधस्तनांधस्तनादिभेदेन भिन्नेषु नवसु विमानविशेषेषु 'विकं त्रिकं' एकैकस्मिन् त्रिके त्रयस्त्रयः, सर्वे नवेत्यर्थः । 'एकस्तु' एकः पुनः 'अनुत्तरेषु' सर्वविमानोपरिवर्तितया प्राप्तानुत्तराभिधानेषु विमानभेदेषु 'भवेत् ' जायेतेन्द्रक इति। एवं चैते त्रयोदशादिसङ्ख्यसर्वेन्द्रकमीलने द्वाषष्टिर्भवन्तीति। स्थापना चेयम्-१३।१२।६।९।४।४।४।४।३।३१ ३३१॥ सर्वेऽपि ६२ ॥ १२९ ॥ अत एवाह. . विढि विमाणिंदा, पढमावलिया.वि तत्तिया चेव ।
एगट्ठी पुणं वीए, सेसा एकेकपरिहीणा ॥ १३० ॥ .
द्वाषष्टिविमानेन्द्राः' ऊर्ध्वलोकविमानावासप्रस्तटा भवन्ति । तथा 'प्रथमावलिकापि' ठडुनामकप्रथमप्रस्तटमध्यवर्ति (ग्रं० १०००) विमानेन्द्रकं प्रतीत्य चतसृषु दिक्षु प्रवृत्ता विमानश्रेणिः, न केवलं सर्वेन्द्रकससचेत्यपि शब्दार्थः, ‘तावती चैव' प्रत्येकं द्वापष्टिप्रमाणेव । 'एकषष्टिः पुनः' एकषष्टिविमानेन्द्रकप्रमाणा श्रेणिः पुनः ‘द्वितीये"
