________________
(३) मुनिचन्द्रसूरिविरचितवृत्तिसमेतं
'सीमन्तकस्तु' सीमन्तकनामैव नरकेन्द्रकः 'उपरि'. प्रथम इत्यर्थः, 'सर्वाधः' सर्वेषामिन्द्रकाणामधोभागवर्ती भवति 'अप्रतिष्ठानः' सप्तमप्टथ्वीन्द्रकः । शेषाणां का वाता ? इत्याह-'सर्वेषां' निस्याणामावलिकागतानां मध्ये 'एकः' इति एकैको नरकावासः 'ऋजुः' समश्रेणिव्यवस्थिततयाऽभिमुखः, कस्य ? इत्याह-एकैकस्य नरकाकासस्य । इदमुक्तं भवति-सर्वेऽपीन्द्रकनरकावासाः समश्रेणितया ऊर्ध्वाधोभावेन व्यवस्थिताः, ये च शेषा आवलिकाप्रविष्टा नरकावासास्तेऽप्येवमेवेति ॥ ६७ ॥ अथावलिकाप्रविष्टेप्वेव वृत्तव्यस्रचतुरस्रनरकावासप्रमाणप्रतिपादनायैकदिगपेक्षया प्रतिथिवि मुखभूमिप्रमाणानयनाय करणं तावदाह
अउणापरणं पढमं, सेसा परपयररहिय होति मुहा । सगपयरेहि विरहिया, रूबूणेहिं मुहा भूमी ॥८॥ एकोनपञ्चाशत्प्रथमं मुखम् । ‘शेषाणि' शर्कराप्रभादिष्टथिवीसंबन्धीनि 'परप्रतररहितानि' उपरितनष्टथ्वीप्रस्तटंप्रमाणरहितानि उपरितनष्टथ्वीमुखान्येव भवन्ति मुखानि । तथा 'स्वकातरैः' त्रयोदशादिभिः 'विरहितानि' परित्यक्तानि, कीदृशैः ? इत्याह-रूपोनैः' रूपरहितैादशादिप्रमाणैरिति भावः, 'मुखानि' विवक्षितप्टथ्वीगतान्येव 'भूमयः' तलानि भवन्ति । अयमत्र तात्पर्यार्थः-यथा रत्नप्रभायामेकान्नपञ्चाशन्मुखम् , एतदेव शर्कराप्रभायां रत्नप्रभाप्रतरहीनं संजातपत्रिंशत्संख्यं मुखम् , एतदेव वालुकाप्रभायामेकादशलक्षणशकराप्रभाप्रतररहितं पञ्चविंशतिलक्षणं मुखम् । एवं तावन्नेयं यावत्तमःप्रभायां चत्वारो मुखमिति । एवं त्रयोदशैकादशनवकादिलक्षणैः स्व
