________________
नरके न्द्रप्रकरणम् ।
( १७ )
नरकांवासाः, तदनन्तरवर्तिनश्चत्वार एव क्रमेण विलयो मध्यविलय आवर्तविलयः शिष्टविलय इति । सांप्रतं सर्वानेव नरकावासान् दिग्गतावलिकाबाह्यानधिकृत्य नामान्याह - 'नस्कावासानां' क्लिष्टसत्त्वोत्पत्तिस्थानविशेषलक्षणानां शेषाणामित्युपस्कारः, पुनः ' नामानि ' अभिधानानि 'समासतः' संक्षेपतः ' शृणु' अवधारय । श्रोतुर्ददोपयोग• संपादनार्थमेतदिति ॥ ३४ ॥ तान्येवाभिधातुमाह
वाही सहा अहा, जे अत्थी के जीवलोगम्मि |
तन्नाम गा उ गिरया, असरिसनामा य बोधव्वा ॥ ३५ ॥ .
6
-
'व्याधयः ' ज्वरातीसारभगन्दरोदरशूलप्लीहप्रभृतयः ' शपथाः भग्नदलित मृतादिशब्दरूपा आक्रोशाः ' अशुभाः ' स्वभावतः एवामङ्गलभूताः कालकङ्कालबिडालशृगालवेतालादयः पदार्था ये 'अत्थि 'त्ति सन्ति केचित् क ? इत्याह-' जीवलोके ' खर्गमर्त्यपाताललक्षणे,
6
तन्नामकास्तु' तत्तुल्यनामान एव ' निरया: ' इन्द्रक दिग्गतावलिका..बाह्या नरकावासाः अत एव ' असदृशनामान: ' शिष्टजनव्यवहरणीयनामविलक्षणत्वेनासदृशानि - अनुचितानि नामानि - अभिधानानि येषां ते तथा, 'चः' पूरणे, खरूपविशेषणमेतत् 'बोद्धव्याः ' ज्ञातव्या इति ॥ ३५ ॥ एतदेव किञ्चित्सविशेषमाह
संभागो खलु, दुरुत्तरो सव्वमसुभनामाणं ।
या उ मुणेयव्वा, बहुविह एक्केकनामस्मि ॥ ३६ ॥ 'संख्येयभागः' कोटी कोट्यादिभागरूपः कश्चिन्नरकावासवाचकत्वेन भवति ज्ञातव्यः। ‘खलुः' वाक्यालङ्कारे, कीदृशः ? इत्याह- 'दुरुत्तरः'
