________________
(११०) मुनिचन्द्रसूरिविरचितवृत्तिसमेतं
द्वाषष्टिविमानानि — आवलिका ' या उडुप्रस्तटप्रतिबन्दा तस्याः 'अई' इत्यईप्रमाणा एकत्रिंशदित्यर्थः 'स्वयंभूरमणे ' स्वयंभुवो नाम देवास्ते रमन्ते क्रीडन्ति यत्र स तथा तत्र-सर्वपर्यन्तवर्तिनि नीरनिधौ, किम् ? इत्याह-'ऊर्ध्व ऊर्ध्वा दिशमाश्रित्य पतन्ति विमाना ये आवलिकाप्रविष्टाः 'तुः ' पूरणार्थः । इदमुक्तंभवति-सौधर्मदेवलोके प्रथमप्रस्तटे या द्वापष्टिविमानप्रमाणाश्चतस्र आवलिकाः प्रवृत्तास्तासा- . मईमई स्वयंभूरमणजलधेरुपरितनभागेऽवतरति । शेषं चार्वाचीनद्वीपसमुद्रप्विति सामर्थ्याद्गम्यत इति ॥ २५३ ॥ इदमेव सविशेषमाह-.
तिरिण य दीवे तिगणेव समुद्दे बाहिरे अवाहाए । जेसिं पडिहि विमाणा, ते आवलियापइट्ठां उ ॥ २५४ ।। त्रींश्च द्वीपान् त्रीनेव समुद्रान् ‘बाह्यान्' समुद्रचक्रवालबहिर्वतिनः प्रतीत्य 'अबाधया' इन्द्रकविमानादन्तरालभावेन वर्तते, शेषद्वीपसमुद्रजातमिति गम्यते । के च ते त्रयो द्वीपाः समुद्राश्च ? अत आहयेषामूर्ध्व पतन्ति विमानाः 'ते' ये प्राक् त्र्यस्रचतुरस्त्रवृत्तरूपतया निरूपिताः 'आवलिकाप्रविष्टाः ' आवलिकागताः 'तुः पूरणार्थः ॥२५॥ तानेव नामग्राहं दर्शयन् गद्यं सूत्रमाह
देवे दीवे १ नागे समुद्दे २ जक्खे दीवे ४ भूए य समुद्दे ८ ‘सयंभुरमणे दीवे १६ सयंभुरमणे समुद्दे य ३१॥
यथा 'देवः' देवाभिधो द्वीपस्तदनु नागसमुद्रस्ततोऽपि जक्षो द्वीप[स्ततोऽपि ] भूतश्च समुद्रस्ततोऽपि स्वयंभूरमणो द्वीपः [ ततोऽपि ] स्वयंभूरमणसमुद्रश्च । अत्र च देवादिषु स्वयंभूरमणद्वीपपर्यन्तेषु पञ्चद्वीपसमुद्रेषु शेषाण्येकत्रिंशद्विमानान्येकं द्वे चत्वारि अष्टौ षोडशेति
