________________
देवेन्द्रप्रकरणम्। (१०७ _' सर्वेषु प्रस्तटेषु' उडुप्रस्तटप्रभृतिद्वाषष्टिप्रमाणेषु मध्ये वृत्तम् ,, 'अनन्तरं ' वृत्ताव्यवहितमेव त्र्यस्रम् , ततः 'एयंतरं ' ति एतदनन्तरं चतुरस्रं विमानं भवति, 'पुनरपि ' चतुरस्रानन्तरं वृत्तं ततलयसमित्यादिक्रमेण तावन्नेयं यावच्छ्रेणिपर्यन्त इति ॥ २४५ ॥ इत्थं तिर्यगवस्थानमभिधाय सांप्रतमूर्वावस्थानस्वरूपनिर्देशायाह
वर्ल्ड वस्सुवरिं, तसं तंसस्स उप्परि होइ। .. चउरंसे चउरंसं, उड्डे तु विमाणसेढीयो ॥ २४६ ॥ .... वृत्तं सर्वमेवावलिकाप्रविष्टविमानं वृत्तविमानस्योपरि भवति । त्र्यसं त्र्यस्त्रस्य उप्परि ' ति उपरि भवति । ' चतुरस्त्रे ' इति विभक्तिव्यत्ययाच्चतुरस्रस्य चतुरस्रमुपरि भवति । ' ऊर्ध्व [ तु ] ' उर्ध्व पुनः ‘विमानश्रेणयः ' आवलिकारूपा इत्थं भवन्तीति । औडुप्रस्तटे तु नास्त्ययं व्यवहारः, अधोविमानांनां तरा(तत्राs)संभवादिति ॥२४६॥ वृत्तादिस्वरूपमेवाह". वटै थ वलयगं पिव, तंसं सिंघाडगं पिव विमाणं । .
चउरंसविमाणं पुण, अक्वाडगसंठियं भणियं ॥ २४७॥ . वृत्तं विमानं 'थ' इति वाक्यालङ्कारे ' वलयमिय ' शङ्खदन्तादिघटितवलयाकारमित्यर्थः । व्यस्रं शृङ्गाटकमिव विमानम् , शृङ्गाटकं नाम जलनस्त्रिकोणः फलविशेषः । चतुरस्रविमानं पुनरक्षपाटकसंस्थितं भणितम्, अक्षपाटको नाम प्रेक्षणकप्रेक्षणप्रवृत्तजनावस्थानयोग्यः स्थानविशेषः, स किल चतुरस्रो भवतीति ॥ २४७ ॥ एतेप्वेव द्वारनियमनायाह--
सव्वे वट्टविमाणा, एगदुवारा हवंति विण्णेया। तिरिण य तंसविमाणे, चत्तारि य होंति चउरंसे ॥२४॥
