________________
२२८
कुमारपालचरिते
उत्थाल्लिअ-परिफाडिअ-भेगोवम-रमाणि-रमण-रमिराण । .. सत्ती विअलइ थिप्पइ कन्ती बुद्धी अणिटुंहइ ॥ १८ ॥ तस्स विसट्टउ हिअयं सयहुत्तं दलउ बुद्धि-कोसल्लं । जो लिहइ वलिअ-भत्तं व वम्फि-लालं रमणि-अहरं ॥१९॥
१८. पूर्वम् उच्छलितः परिवृत्तः पश्चात् परिस्फाटितः । विदारितोदरदेश इत्यर्थः। यो भेको मण्डूकस्तेन उपमा सादृश्यं यस्य तत् तथा । एवंविधं यद् रमणीरमणं तद्रन्तारो रमणशीलास्तेषाम् । तादृशवराङ्गसक्तानाम् इत्यर्थः । शक्तिर्बलं विलगति भ्रश्यति । कान्तिर्निगलति बुद्धिश्च विगलति । उपलक्षणमात्रम् एतत् । अन्यदपि कम्पादि रूयादिसक्तानां संजायते । यदुक्तम् । .
कम्पः स्वेदः श्रमो मूर्छा भ्रमिग्लानिलक्षयः । राजयक्ष्मादिरोगाश्च भवेयुमैथुनोत्थिताः ॥
उत्थल्लिअ । “ उच्छल उत्थल्लः " [१७४] ॥ विअलइ । थिप्पइ । णिटुहइ । “ विगलेस् थिप्प-णि?हौ" [१७५] ॥
-
-
१९. वलितभक्तमिव वान्तभोजनमिव । वलिन्यः अधःपतनशीला लाला यत्र तत् तथाविधं रमण्यधरं सुन्दरीदशनच्छदं यो लेढि पिबति । तस्य पुरुषस्य शतकृत्वः शत वारान् हृदयं दलतु भेदम् आप्नोतु । बुद्धिकौशलं च दलतु । तथाविधाकार्यनिरतस्य चैतन्यपाण्डित्यादि विफलम् इत्यर्थः ॥
विसट्टउ । दलउ । वम्फि । वलिअ । " दलि-वल्योर्विसट्ट-वम्फो"[१७६]॥
१० णिडहइ. २ D तादृशवराङ्गनावराङ्ग.
