________________
(२३३)
सुखी स्थाता ४११
. द्वित यार्थं वचनं न कम मज्ञार्थं तेन सुख स्थातत्यादौ कृद्योगे कर्म- .. निमित्ता षष्ठी न भर्वा ॥४१॥
कालावनोग्यप्तिौ ।२।२।४२॥
व्याप्तिरत्यन्तसंयोगः । व्याप्ती धोत्यायां कालाध्ववाचिभ्यां द्वितीया स्यात् । मासं गुडधानाः, कल्याणी अधोते वा । कोशं गिरिः कुटिला नदि क्रोशमधीते वा । व्याप्तापिति किम् । मासस्य मासे वा द्वयहं गुडधानाः । कोशस्य कोशे वा एकरी कुटिला नदी ।४२॥
व्याप्ति-ति-स्वेन सम्बन्धिना द्रव्यगुणक्रियारूपेण कास्येन सम्बन्धो व्याप्तिरत्यन्तसंयोग इति यावत् । मासं गुडधाना इत्यादि-मास गुडधानाः, कल्याणा, मासमधीते, केशं गिरिः, क्रोशं कुटिला नदो, क्रोशमधीत इति बोध्यम् । द्रव्य मुणकमणीयथासङ्खधमुदाहरणानि । सम्बन्धविवक्षायां षष्ठी, आधारविक्षायां तु सप्तमो । यह इति-द्वयोरह नो: समाहार इति 'विगारह नों' १७३९९। इत्यटि द्वयहम् । अत्रं दैव्याहशब्दादनेन द्वितीया, मासशब्दात्त व्यापतेः रभावान । वैकदेश- अंकदेशशब्दात् व्याप्तेः सम्भवेपि अव्वनाऽभावनानेन द्वितीया कालाऽवभाव-देश' ।२.२।२३। इलि कमसजीभावाक्षे षष्ठया: सप्तम्या वाऽपवावीयम् तेन मांसमधीते क्रोशमबीते इत्यकर्मकत्व उदाहरणमिदम । कर्मत्वे 'कर्मणि' ।२२१४० इत्येव द्वितीया सिता । ग्रन्थ दिकर्मणा इङ धातुः सकर्मकस्तथापि अविवक्षितकर्मकत्वेनाकर्मकत्वात् 'कालाध्व०' ।सं।२३॥ इति प्राप्तेरकमेपक्ष एवानन द्वितीया कर्मरक्षे तु 'कर्मणि' ।२।२।४०। इत्येव सिद्धा ॥४२॥
सिध्दौ तृतीया ।२।२।४३।।..
सिद्धो कलमिपती धोत्यायो कालाध्यवाचिभ्यां टाभ्याभिलक्षणा
