________________
(२१८)
उपसर्गात् परस्य दिवो व्याप्यो विनिमेयद्यूतपणौ वा कर्म स्याताम् । शतस्य शतं वा प्रदीव्यति । उपसर्गादिति किम् । शतस्य दीव्यति ॥१७॥
शतस्य दीव्यत त्यत्र 'न' ।२।२।१८। इत्युत्तरसूत्रण कर्मसञ्ज्ञाप्रतिषेधः ॥१७॥
.
न ।२।२।१८० अनुपसर्गस्य विवो व्याप्यो विनमेयद्यूतपणो कर्म न स्याताम् । शतस्य दोग्यति १८॥ - उपसर्गपूर्वस्य पूर्वेण विकल्पविधानादनुपसर्गस्यायं निषेधः । कर्मसज्ञानिषेधे सति ‘शेषे' ।२।२१८१॥ इति षष्ठी भवति ॥१८॥
.
.
करणं च ।२।२११९.... विवः करगं कर्म करणं - युगपत् स्यात् । अक्षान् दीव्यति । असं दीव्यति । अक्ष देवयते मैत्रश्चंत्रण ।१९। : दिव: करणं कर्म चकारात्करणं च युगपत् स्यात् चकारादन्यस्थ समुच्चेतव्यस्याभावात् करणमेव प्रतीयते । कर्मसज्ञायामप्राप्तायां कर्मसज्ञाविधानात् निर्वादयो धर्मा न चिन्त्या अभावात् । अक्षान्दोव्यतीत्यत्र कर्मत्वे द्वितीया, अक्षदर्दीव्यतीत्यत्र करणत्वे तृतीया सिद्धा, करणं वेत्येव सिद्ध चकारो युगपत्सनादयसमावेशार्थस्तेनाक्ष देवयते मंत्रश्चत्र त्यत्र करणत्वात्तृतीया भवति कर्मत्वाच्च गतिबोधा० ॥२॥२६५॥ इति सूत्रण. नित्या.. कर्मकलक्षणाणिक्कतुः कर्मत्वं न भवति देवयतेश्च 'अणिगि प्राणि०' ।३।३।१०॥ इति परस्मैपदं च न भवति । नन्वक्ष देवयते मंत्रश्चत्रणेत्यत्र युगपत्कर्मकरणसज्ञाया सावकाशत्वात् अक्षान्दोव्यतीत्यत्र परत्वात्करणत्व
