________________
| શ્રીનિવરિત સંતવમળ ! (૨૭)
सकायतया जीवः, कर्मयोग्यांस्तु पुद्गलान् । यदादत्ते स बन्धः स्या-ज्जीवास्वातन्त्र्यकारणम् ॥ १३३॥ प्रकृतिस्थित्यनुभाव-प्रदेशा विधयोऽस्य तु(प्रकृतिस्तु स्वभावः स्या-ज्ज्ञानासत्यादिरष्टधा॥१३४॥ ज्ञानदृष्टयावृती वेद्यं, मोहनीयायुषी अपि । नामगोत्रान्तरायाश्च, मूलप्रकृतयो मताः ॥ १३५ ॥ निकर्षोत्कर्षतः काल-नियमः कर्मणां स्थितिः । अनुभावो विपाकः स्यात् , प्रदेशोंऽशप्रकल्पनम् ॥१३६।। मिथ्यादृष्टिरविरति-प्रमादौ च क्रुधादयः। योगेन सह पश्चैते, विज्ञेया વહેતા: ૨૨૭ || ( રૂતિ વધતયમ્ ૨) ___ अभावे बन्धहेतूनां, घातिकर्मक्षयोद्भवे। केवले सति मोक्षः स्याच्छेपाणां कर्मणां जये ॥ १३८ ॥ सुरासुरनरेन्द्राणां यत् मुखं भुवनत्रये । स स्यादनन्तभागोऽपि, न मोक्षमुखसम्पदः ॥१३९॥ स्वस्व
જીવ સકષાયપણે કર્મયેય પુલને જે ગ્રહણ કરે તે જીવના અસ્વતંત્રપણાના કારણરૂપ બંધ કહેલો છે. (૧૩૩) એના (બંધના ) પ્રકૃતિ બંધ, સ્થિતિ બન્ધ અનુભાવ બન્ધ અને પ્રદેશ બન્ય એ ચાર પ્રકાર છે, ત્યાં પ્રકૃતિ એટલે જ્ઞાનાવરણાદિ આઠ પ્રકારનો વિભાવ છે (૧૩૪) જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ, વેદનીય, મેહનીય, આયુષ્ય, નામ, ગોત્ર અને અન્તરાય એ આઠ મળપ્રવૃતિઓ કહેલી છે ( ૧૩૫) કને જઘન્ય કે ઉત્કૃષ્ટ કાળ નિયમ તે સ્થિતિ, અનુભાવ તે વિપાક અને પ્રદેશ તે અંશની પ્રકલ્પના (કર્માઓનો સમુદાય ) છે. ( ૧૦ ) મિથ્યાદષ્ટિ (મિથ્યાત્વ), અવિરતિ, પ્રમાદ, ધાદિ કષાય, ગ સહિત એ પાંચ કર્મબંધના હેતુ જાણવા (૧૩૭) ઇતિ બન્ધતત્ત્વમ્ માં
નધહેતુઓને અભાવ થયે અને ઘાતી કર્મના ક્ષયથી કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયે ( ત્યારબાદ ) શેષ કર્મોને ક્ષય ( જ્ય) થયે મેક્ષ હોય છે (૧૩૮) ત્રણ ભુવનમાં દેવદાનવ અને રાજાઓને જે સુખ છે, તે મેક્ષસુખસંપત્તિને અનંત ભાગ પણ નથી (૧૩૯) જે કારણથી મેક્ષમાં સ્વસ્વભા
