________________
અસંગતિનો યત્નથી પરિહાર કરવો. કારણ કે અન્ય આગમ વિ. બધુ જ દ્વાદશાંગીથી ભિન્ન ન હોવાથી તે આગમના પણ બધા વચનો સુંદર જ
વિશેષાર્થ - અન્ય દર્શનીય શાસ્ત્રમાં પણ દ્વેષ ન કરવો; પણ મૂળ આગમ સાથે તેનો અર્થ બંધ બેસતો ન હોય તેને યુક્તિ પૂર્વક પ્રયત્નથી બેસાડી દેવો કારણ કે ગુણાનુરાગી માણસોનો પરવચનની અનુપપત્તિને દૂર કરવાનો સ્વભાવ હોય છે. ननु वस्तुत उपपन्नार्थवचनस्यानुपपत्तिशङ्का परिहार्या नतु सर्वथानुपपन्नस्येति निर्विषयोऽयमुपदेश इत्यत आह तस्या- प्यागमान्तरस्य सद्ववचनं शोभनं वचनं सर्वे यद् यस्मात्प्रवचनान्मूलागमा- दन्यत्र किन्तु तदनुपात्येव, तथा च तस्य मूलागमेनैकवाक्यतामापाद्योप- पत्तिरेव कर्तव्येत्थमेव सम्यग्दृष्टिपरिगृहीतस्य मिथ्याश्रुतस्यापि सम्यक्श्रुतत्वसिद्धेस्तदरुचिस्तु तत्त्वतो दृष्टिवादारुचिपर्य्यवसायिनीति सुप्रसिद्धमुपदेशपવાવી | 93 //
શંકા - હકીકતમાં જે યુક્તિ પૂર્વકનું વચન હોય તે ન બેસતું હોય તો તેની આપત્તિ દૂર કરવી તો યોગ્ય કહેવાય. પણ જે સર્વથા અયુક્ત હોય તેની આપત્તિ દૂર કરવી જોઈએ એ વાત તો બરાબર નથી.
સમાધાન :- બધું જ મૂળપ્રવચનથી પ્રભવેલું હોવાથી તે સર્વે મૂળ આગમને અનુસરનારા જ છે. માટે અન્ય દર્શનીય આગમ ગ્રંથો પણ સદુવચનવાળા છે અને તે અન્ય આગમના વચનોનો મૂળ આગમ સાથે વિરોધ દૂર કરી સંગતિ કરવી જોઈએ. આવી રીતે જ તો “સમકિતધારીએ ગ્રહણ કરેલું મિથ્યાશ્રત પણ સમ્યક કૃત બને છે” એ વાત સિદ્ધ થાય છે અન્ય શાસ્ત્ર ઉપર અરુચિ રાખવી તે ખરેખર દ્વાદશાંગી ઉપર અરુચિ કરી કહેવાય. આ વાત ઉપદેશપદ વિ.માં સુપ્રસિદ્ધ છે. | ૧૩ उक्ताद्वैषस्यैव तत्त्वज्ञानानुकूलतामभिधातुमाह ।
अद्वेषो जिज्ञासा शुश्रूषा श्रावणबोधमीमांसाः । परिशुद्धा प्रतिपत्तिः प्रवृत्तिरष्टाङ्गिकी तत्त्वे ॥ १४ ॥
220
શ્રીષોડશક પ્રકરણમુ-૧૬
11111111111
------
-------------------
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
