________________
પ્રકરણ ૧૭] નિષ્કમણત્સવ-દિક્ષા-દેશના.
૫૩૮ તેની છબી જ હોય તેવો મધ્યમબુદ્ધિ તેને અનુસરો પ્રમાદ શિખ હતો. તેની સાથે અનેક રથ હાથીઓ અને ઘોડાના રને પગથિયું. સમૂહો અત્યંત આનંદ સાથે ઘણું હવેથી ચાલતા હતા.
એવી રીતે ચાલતાં અનુક્રમે મનીષી નિજવિલસિત ઉદ્યાનમાં આવી પહોંચ્યો. રથમાંથી જે તે નીચે ઉતર્યો કે તુરત જ રાજપરિવાર તેની આજુ બાજુ વીંટવાઈ વળ્યો. ત્યાર પછી તે થોડે વખત પ્રદશેખર ચેત્યના દરવાજા પાસે ઊભો રહ્યો.
ઉદાત્ત અનુકરણ, રાજાની દીક્ષેચ્છા.
સંબંધીઓના જવાબ, મનીષી રથમાં બેઠે ત્યારથી માંડીને તેનામાં કેટલું આત્મબળ છે તેની પરીક્ષા કરવા સારૂ શત્રુમર્દન રાજા વધારે વધારે તેના સ્વરૂપનું લક્ષ્યપૂર્વક અવલોકન કરવા લાગ્યા હતા અને તેની હિલચાલપર ખાસ ધ્યાન આપતા હતા. રાજાએ જોયું કે ઘણું હર્ષમાં આવી જવાનાં કારણે મેજુદ હતાં છતાં અત્યંત વિશુદ્ધ અધ્યવસાયોથી
મનીષીના મનનો મેલ જોવાઈ ગયેલ હોવાને લીધે રાજાનું અવલોકન. તેના મનમાં જરા પણ વિકાર જણ નહોતો એદીક્ષાના પરિણામ. ટલું જ નહિ પણ સંસારના ચિત્રવિચિત્ર વિલાસના
દર્શનથી જેમ ક્ષાર માટી અને અગ્નિના પુટથી રન (હીરા) વધારે નિર્મળ થાય તેમ તેનું ચિત્તર વધારે વધારે નિર્મળ થતું હતું. રાજાએ વધારે બારીકીથી અવલોકન કરીને જોયું તે જણાયું કે જ્યારે સૂર્ય ઉદય થાય ત્યારે જેમ તેનાં કિરણનાં તેજથી તારાઓનો સમૂહ પ્રકાશતો નથી તેમ મનીષીના (આત્મિક) તેજ પાસે પોતાનું આખું રાજ્યમંડળ જરા પણ પ્રકાશ કરી શકતું નથી. આવી રીતે તેના ગુણનું બહુમાન કરતાં કરતાં રાજા તેમાં એટલે બધે લીન થઈ ગયો કે તેને પરિણામે સંસારમાં બંધન કરાવનાર
૧ નિજવિલાસમાં-આભરમણતા કરતી વખતે પ્રમોદ થાય છે તે પર આ આખું પિક છે.
૨ હીરા-રત્રને માટી અને ક્ષારથી અથવા દવામાં નાંખી ગરમ કરીને મેલ વગરના કરી શકાય છે તેમ સંસારના વિચિત્ર વિલાસના દર્શન રૂપ ક્ષાર-માટી વિગેરેથી તેનું મન નિર્મળ થયું હતું.
૩ નિર્મળઃ મેલ વગરનું. “મેલ” શ્લેષ છેઃ (૧) હીરા-૨ પક્ષે-રમ; (૨) મનીષી પશે-પાપ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
