________________
પીઠઅંધ ]
અતૃપ્ત વધતી જતી આશાઓ.
૭૯
૮ વળી તે આપડાને એવા ભાજનથી કોઇ દિવસ તૃપ્તિ થતી નહાતી અને ઉલટી તેની ભૂખ વધારે વધારે ઝેર પકડતી જતી હતી ' એ પ્રમાણે અગાઉ નિપુણ્યકની વાર્તાના પ્રસંગમાં કહેવામાં આવ્યું છે તે પ્રમાણે આ જીવને પણ પૈસા, સ્ત્રી કે વિષયભાગે જે સર્વ લગભગ ફુભાજન જેવા છે તે પેટ ભરીને પૂરતાં મળે તેપણ તેની ઇચ્છાના નાશ થતા નથી, પણ તે નિરંતર વધ્યા કરે છે; તે આવી રીતેઃ કોઇ વખત કદાચ સેા રૂપીઆ મળી જાય છે તેા હજાર મેળવવાની ઇચ્છા રાખે છે, કદાચ હજાર પણ મળી જાય છે તે લાખ રૂપી મેળવવાની વાંછા તેને થાય છે, કદાચ લાખ રૂપી મળી જાય તે કરોડ મેળવવાની તેને અભિલાષા થાય છે, કદાચ કરોડ રૂપીઆના લાભ થઈ જાય તે રાજ્ય મેળવવાની ઈચ્છા કરે છે, કદાચ તે રાજા થઇ જાય તેા ચક્રવર્તીપણાની શોધ કરે છે, કદાચ ચક્રવર્તીપણું મળી જાય તેા દેવપણાની હોંશ રાખે છે, કદાચ દેવપણું મળી જાય તે શકપણું શોધે છે અને કદાચ શક્રપણું મળી જાય તેા તેનાથી ઉપર ઉપરના દેવલાકનું સ્વામીપણું મેળવવાના વિચારથી તેના મનમાં આકુળતા રહ્યા કરે છે—આવી રીતે તેના મનારથા કદિ પૂરા થતા નથી. જેવી રીતે સખત ઉનાળામાં જેનું શરીર ચારે તરફથી લાગતી ગરમીથી મળી રહ્યું હાય, જેને સખત તૃષા લાગી હોય અને જેને મૂર્છા આવી ગઇ હોય એવા કોઇ મુસાફર સ્વસામાં જળતરંગથી સુંદર લાગતાં મોટાં જળાશયામાંથી ગમે તેટલું પાણી પીએ તેથી તેની તૃષા છીપતી નથી તેવીજ રીતે આ જીવને ધન વિષયાના સંબંધમાં સમજવું: અનાદિ સંસારમાં રખડપટ્ટી કરતાં આ પ્રાણીને અનેક વખત અતિ સુંદર પાંચે ઇંદ્રિયોના વિષયભોગ ભોગવવા માટે મળ્યા, મહા
Jain Education International
તૃપ્તિના
અભાવ.
૧ જુએ અગાઉના નિપુણ્યક કથાપ્રસંગ પૃ. ૧૭.
૨ પ્રથમ દેવલેાકના ઇન્દ્ર, દેવેશને સ્વામી.
૩ આવેાજ વિચાર ઉપાધ્યાયજીએ લાભની સઝાયમાં ખતાન્યા છે—
જીરે મારે નિર્ધનને શત ચાહ, શત ચાહે સહસ લેાડીએં, જીરે મારે સહસ લહે લખ લેાભ, લખ લાલે મને કાડીએં, અરે મારે કાટીશ્વર નૃપઋદ્ધિ, નૃપ ચાહે ચક્રીપણું, અરે મારે ચક્રી ચાહે સુરભેગ, સુર ચાહે સુરપતિ સુખ ઘણું, જીરે મારે મૂળ લઘુ પણ લાભ, વાધે શ્રાવ પરે સહી, અરે મારે ઉત્તરાધ્યયને અનંત, ઇચ્છા આકાશ સમી કહી.
For Private & Personal Use Only
જીરેજી.
જીરેજી.
રેજી.
છછ.
જી.
જીરેજી.
www.jainelibrary.org
