________________
સહેલી વાત છે. તેઓ યંત્ર પાસે આવા શબ્દો ભલે બોલાવી શકે, પરંતુ માનવજીવનના નિર્માણ માટેની શક્તિ પેદા કરવાની કળા એમની પાસે નથી.
આ શક્તિ આપણામાં છે જ. એ શક્તિ જાગતી રહે, સુષુપ્ત ન રહે, પ્રમાદમાં ન પડી જાય, એટલા માટે જ આ ત્રણ દિવસની પૂજા રાખી છે.
તેરશને દિવસે આપણે “લક્ષ્મીની પૂજા કરીએ છીએ, “ધનની નહિ. ધનની પૂજા તો કંજૂસ કરે. આર્ય માનવી તો લક્ષ્મીની પૂજા કરે.
લક્ષ્મીમાં અને ધનમાં ફેર છે. એક નાચનારી બાઈ પણ એક વખતનો નાચ કરીને દશ હજાર રૂપિયા સુધીનું મહેનતાણું - ધન મેળવી શકે છે, પણ એની પાસે લક્ષ્મી હોતી નથી. લક્ષ્મી જ્યાં હોય છે ત્યાં સૌભાગ્ય અને શાંતિ હોય છે, સુખ અને સમૃદ્ધિ હોય છે, પ્રસન્નતા અને કલ્યાણ હોય છે.
ધનવાળા માણસને તમે જોજો. એની પાસે જો સાચી લક્ષ્મી નહિ હોય, તો આનંદ પણ નહિ હોય; એ ધનવાન ભલે હોય, એના મોં પર દરિદ્રતાની છાયા હશે; કોઈ વેદનાનો આતશ જાણે એમના હૈયામાં સળગી રહ્યો હોય એવા ભાવો મુખ ઉપર તરવરતા હશે.... ત્યાં ધન છે, પણ લક્ષ્મી નથી.
ધન તો આજે અહીં અમેરિકામાં અઢળક છે, પરંતુ ત્યાં જેટલી ગાંડાની હોસ્પિટલો છે એટલી દુનિયામાં બીજે ક્યાંય નથી. એટલે લક્ષ્મીની પૂજા લક્ષ્મી મેળવવા માટે હોય છે. સાચી લક્ષ્મી જ્યારે આવે છે ત્યારે માનવીનું મન સુખ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિનો અનુભવ કરે છે. પૈસો આવે અને જો અસંતોષનો હડકવા લાગે તો જાણજો કે એ લક્ષ્મી નથી, ધન છે. એટલે આપણે ધન અને લક્ષ્મી વચ્ચેનો ભેદ વિવેકપૂર્વક પારખવાનો છે.
આજે જ્યારે ધનની પૂજા વધી રહી છે, ત્યારે લક્ષ્મીની પૂજા અનિવાર્ય બની જાય છે. એ અનિવાર્યતાને આપણે પિછાણવાની છે અને સમજવાનું છે કે, લક્ષ્મી એ શી ચીજ છે. એક ઘરના દ્વાર પર બે સુંદર પંક્તિઓ લખેલી હતી :
સંતોષથી જીવન ગુજારે, એટલું પ્રભુ આપજે;
ઘરઘર ગરીબી છે છતાં, દિલ અમીરી રાખજે. એનો ભાવ છે કે મારે પૈસા નહિ, લક્ષ્મી જોઈએ, જેના વડે સંતોષથી જીવન ગુજરે.
લોકોએ આજે પૈસાને લક્ષ્મીનું નામ અને લક્ષ્મી જેટલું માન આપીને, એને પોતાના સ્થાન પરથી નીચે ઉતારી છે. તમારે એની પુન:પ્રતિષ્ઠા કરવાની
છે.
૯૪ જીવન-માંગલ્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org