________________
९२
चरणानुयोग - २
રવ્યિો આવH१८०७. प. से किं तं आवस्सयं ?
चतुर्विध आवश्यक
(૪) પ્રતિક્રમણ ઃ
उ. आवस्सयं चउव्विहं पण्णत्तं तं जहा(૧) નામાવÆય, (૨) વવસ્તયં, (૩) દ્વ્યાવસયં, (૪) માવાવસ્મયં । प. से किं तं नामावस्सयं ?
આવશ્યક સ્વરૂપ-૧
उ. नामावस्सयं जस्स णं जीवस्स वा, अजीवस्स વા, નીવાળ વા, અનીવાળ વા, તડુમયસ્ક વા, तदुभयाण वा “आवस्स” त्ति नाम कीर । से तं नामावस्सयं ।
*
प. से किं तं ठेवणावस्सयं ?
उ. ठवणावस्सयं - जण्णं कट्ठकम्मे वा, चित्तकम्मे વા, પોત્થમે વા, હેપ્પમ્પે વા, ગંથિને વા, વેશ્વિમે વા, પૂરિમે વા, સંધાને વા, સસ્તું વા, वराड वा, एगो वा, अणेगा वा सब्भावठवणाए वा, असब्भावठवणाए वा 'आवस्सए' त्ति ठवणा उविज्जति । से तं ठवणावस्सयं ।
प. नाम-ठवणाणं को पइविसेसो ?
उ. नामं आवकहियं, ठवणा इत्तरिया वा होज्जा, आवकहिया वा I
प. से किं तं दव्वावस्सयं ?
उ. दव्वावस्सयं दुविहं पण्णत्तं तं जहा
आगमओ य, नोआगमओ य
(૬)
(ર)
प. से किं तं आगमओ दव्वावस्सयं ?
1
Jain Education International
૩. આામો લાવાય - નમ્માં “ગાવસ ત્તિ પર્વ સિવિવૃત્ત, હિત, નિત, મિત, પરિનિત, णामसमं, घोससमं, अहीणक्खरं, अणच्चक्खरं, अव्वाइद्धक्खरं, अक्खलियं, अमिलियं, अवच्चामेलियं, पडिपुण्णं, पडिपुण्णघोसं, कंठो विप्पमुक्कं गुरुवायणोवगयं ।
सूत्र
ચાર પ્રકારનાં આવશ્યક :
૧૮૦૭. પ્ર. આવશ્યક કેટલાં પ્રકારનાં કહ્યાં છે ? ઉં. આવશ્યક ચાર પ્રકારના કહ્યાં છે, જેમ કે - (૧) નામ આવશ્યક,(૨) સ્થાપના આવશ્યક, (૩) દ્રવ્ય આવશ્યક, (૪) ભાવ આવશ્યક. પ્ર. નામ આવશ્યક કોને કહેવાય ?
ઉ.
પ્ર.
ઉ.
પ્ર. સ્થાપના આવશ્યક કોને કહેવાય ? ઉ. સ્થાપના આવશ્યક
१८०७
નામ આવશ્યક-જે જીવનું કે અજીવનું, જીવોનું કે અજીવોનું, જીવાજીવનું કે જીવાજીવોનું 'આવશ્યક' નામ આપવામાં આવે તે નામ-આવશ્યક કહેવાય છે.
કાષ્ઠની પુતળીમાં, ચિત્રમાં, પુસ્તકમાં, માટી આદિના લેપથી બનેલી, ગુંથેલી, વસ્ત્ર આદિમાં વીંટાયેલી, પુરિત કરેલી, સંગ્રહિત કરેલી, આકૃતિમાં, અક્ષમાં, કોડીમાં, એક કે અનેક પદાર્થના સદ્ભાવ કે અસદ્ભાવની સ્થાપનાથી આવશ્યક' એ નામની સ્થાપના કરવામાં આવે છે તેને સ્થાપના આવશ્યક કહેવાય છે.
ઞામ અને સ્થાપનામાં અંતર શું છે ?
નામ જીવનપર્યન્તનું હોય છે, જ્યારે સ્થાપના અલ્પકાળ તથા દીર્ઘકાળની પણ હોય છે.
પ્ર. દ્રવ્ય આવશ્યક કેટલાં પ્રકારનાં કહ્યાં છે ?
ઉ. દ્રવ્ય આવશ્યક બે પ્રકારનાં કહ્યા છે, જેમ કે૧. આગમથી દ્રવ્ય આવશ્યક અને
૨. નોઆગમથી દ્રવ્ય આવશ્યક.
For Private & Personal Use Only
પ્ર. આગમથી દ્રવ્ય આવશ્યક કોને કહેવાય ? ઉ. આગમથી દ્રવ્યાવશ્યક - . "આવશ્યક” એવું પદ
જેણે શીખેલું છે, ધારણ કરેલું છે, જાણેલું છે, પૂર્ણાક્ષર છે, સમ્યક્ પ્રકારે જાણેલું છે, સ્વનામ જેવું યાદ છે, શુદ્ધ ઉચ્ચારણ કરેલું છે, ન ઓછું ન વધુ એમ બધા જ અક્ષર જેનાં ક્રમબદ્ધ છે, અસ્ખલિત છે, અક્ષર મળેલાં નથી, અપુનરુક્ત છે, પ્રતિપૂર્ણ છે, પ્રતિપૂર્ણ સ્વરથી ઘોષિત છે, કંઠ અને હોઠથી સુપ્રયુક્ત છે, ગુરુ દ્વારા દીધેલી વાચનાથી યુક્ત છે.
www.jainelibrary.org