________________
૧૭૦૨
દ્રવ્યાનુયોગ ભાગ-૩
५.
૫. દુર્ગતિ અને સુગતિમાં ગમન હેતુનું પ્રાણ :
આ પાંચ સ્થાન જયારે પરિજ્ઞાત થતા નથી ત્યારે તે જીવોનાં દુર્ગતિ ગમનનાં હેતુ હોય છે, જેમકે – ૧. શબ્દ, ૨. ૩૫, ૩. ગંધ, ૪. રસ, ૫. સ્પર્શ. આ પાંચ સ્થાન જયારે સુપરિજ્ઞાત હોય છે ત્યારે તે જીવોનાં સુગતિ ગમનનાં હેતુ હોય છે, જેમકે – ૧. શબ્દ -વાવ- ૨. સ્પર્શ.
दुग्गई-सुगईसु य गमन हेउ परूवणंपंचठाणा अपरिण्णाया जीवाणं दुग्गइ गमणाए भवंति, तं जहा૨. સલ્લા, ૨. વા, રૂ. iધા, ૪. રસા, ૬. સT / पंच ठाणा सुपरिन्नाया जीवाणं सुगइ गमणाए भवंति, तं जहा૨. સર્વ જ્ઞાવિ- ૨. છાસા /
- ટાઇ, મ. ૬, ૩. ૨, મુ. ૩૬૦/૨૨-૧૩ पंचहिं ठाणेहिं जीवा दोग्गइं गच्छंति, तं जहा૨. પાવાપvi,
૨. મુસાવા, રૂ. ના વાળ, ૪. મદુમાં, ૬. પરિસાદેf I पंचहिं ठाणेहिं जीवा सोगइं गच्छंति, तं जहाછે. પાફિવરમો –નાછે. પરિદિરમાં
- ડા. . ૫, ૩. , . ૩૬૨ दुग्गय सुगयाण य भेय परूवणंचत्तारि दुग्गया पन्नत्ता, तं जहा
આ પાંચ સ્થાનોથી જીવ દુર્ગતિમાં જાય છે, જેમકે – ૧. પ્રાણાતિપાતથી, ૨. મૃષાવાદથી, ૩. અદત્તાદાનથી, ૪. મૈથુનથી, ૫. પરિગ્રહથી. આ પાંચ સ્થાનોથી જીવ સુગતિમાં જાય છે, જેમકે - ૧. પ્રાણાતિપાત વિરમણથી -યાવત૫. પરિગ્રહ વિરમણથી.
१. नेरइयदुग्गया, २.तिरिक्खजोणियदुग्गया, 3. મyયકુમા , ૪, તેવાથી चत्तारि सोग्गया पन्नत्ता, तं जहा
દુર્ગત સુરતના ભેદોનું પ્રરૂપણ : દુર્ગત (દુર્ગતિમાં ઉત્પન્ન થનાર) ચાર પ્રકારનાં કહ્યા છે, જેમકે – ૧. નૈરયિક દુર્ગત, ૨. તિર્યંચયોનિક દુર્ગત, ૩. મનુષ્ય દુર્ગત, ૪. દેવ દુર્ગત. સુગત (સુગતિમાં ઉત્પન્ન થનાર) ચાર પ્રકારનાં કહ્યા છે, જેમકે – ૧. સિદ્ધ સુગત, ૨. દેવ સુગત, ૩. મનુષ્ય સુગત, ૪. સુકુળમાં જન્મ લેનાર.
૨. સિસોયા, ૨. તેવસોયા, રૂ. મસોયા, ૪. સુત્રક્વાયા
- Sા. ક. ૪, ૩. ૨, મુ. ૨૬૭ ૭. ચાલુ પુષ્પત્તિ-પષ્પત્તિ
प. णरेइयाणं भंते ! कइ पज्जत्तीओ पण्णत्ताओ? उ. गोयमा ! छ पज्जत्तीओ पण्णत्ताओ, तं जहा
. બાર ઉન્નત્તી -નાવિ- ૬. માપનત્તા प. णेरइयाणं भंते ! कइ अपज्जत्तीओ पण्णत्ताओ? ૩. યમ છ સપm guત્તા, તે નહીં૨. બહાર બપmત્ત -ના- ૬. મનપmત્તી !
- નીવા, પરિ., સુ. ૩૨ ૧. ઠાઈ . ૨, ૩. ૩, સુ. ૧૮૭૩-૪
ચાર ગતિઓમાં પર્યાપ્તિ-અપતિ : પ્ર. ભંતે ! નૈરયિકોની કેટલી પર્યાપ્તિઓ કહી છે ? ઉ. ગૌતમ ! છ પર્યાપ્તિઓ કહી છે, જેમકે –
૧. આહાર પર્યાપ્તિ -વાવ- ૬, મન:પર્યાપ્તિ. પ્ર. ભંતે ! નૈરયિકોની કેટલી અપર્યાપ્તિઓ કહી છે? ઉ. ગૌતમ ! છ અપર્યાપ્તિઓ કહી છે, જેમકે –
૧. આહાર અપર્યાપ્તિ -યાવત- ૬. મનઃઅપર્યાપ્તિ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org