________________
ક્રિયા અધ્યયન
गोयमा ! जावं च णं से पुरिसे वासं वासइ, वासं नो वसईत्ति हत्थं वा -जाव- उरुं वा आउंटावेइ वा, पसारेइ वा तावं च णं से पुरिसे काइयाए - जावपाणाइवायकिरियाए पंचहिं किरियाहिं पुट्ठे । - વિયા. સ. ૧૬, ૩. ૮, સુ. ૪
ફેફ. મિ ગામ ચિત્રાફ દળમાળે અન્ન ખોવાળ વિ૩૩,
हण्णपरूवणं
૩.
प. पुरिसे णं भंते! पुरिसं हणमाणे किं पुरिसं हणइ नो पुरिसं हणइ ?
૩. ગોયમા ! રિસં પિ દળદ, નોપુરિસે વિ ટળવુ ।
मे केणट्टेणं भंते ! एवं वुच्चइ -
પુમિ ત્તિ ટાફ, નોપુરમે વિ દળવુ ?'
૬.
૩. ગોયમાં ! તસ્ય | તું મવદ્ - 'एवं खलु 'अहे एगं पुरिसं हणामि' से णं एवं पुरिसं हणमाणे अणेगे जीवे हणइ ।
से तेणट्ठेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ
‘પુરિમં પિ હાર, નોપુરિસે વિ દારૂ ।'
प. पुरिसे णं भंते ! आसं हणमाणे किं आसं हणइ, नो आसे वि हाइ,
૩. ગોયના ! ઞામં વિ દળ, નોઞાસે વિ દાદ |
सेकेणट्ठेणं अट्ठो तहेव ।
પૂર્વ ચિં, સીદ, વર્ષ -ખાવ- વિસ્તૃતાં ।
प. पुरिसे णं भंते ! अन्नयरं तसपाणं हणमाणे किं अन्नयरं तसपाणं हणइ, नो अन्नयरे तसे पाणे हणइ ?
૩. ગોયમાં ! અન્નયાં પિ તસવાળું હાર, वि तसे पाणे हणइ ।
Jain Education International
नो अन्नयरे
૧૨૫૯
ઉ. ગૌતમ ! વર્ષા વરસી રહી છે કે નથી વરસતી ?
આ જણવા માટે કોઈ પુરુષ પોતાના હાથ -યાવત્ઉરુને સંકોચે છે કે ફેલાવે છે ત્યારે તે પુરુષ કાયિકી -યાવત્- પ્રાણાતિપાતિકી આ પાંચે ક્રિયાઓથી સ્પષ્ટ થાય છે.
પુરુષ અશ્વ હસ્તિ આદિને મારતા અન્ય જીવોનાં પણ નાશનું પ્રરુપણ :
પ્ર. ભંતે ! કોઈ પુરુષ, પુરુષની ઘાત કરતો પુરુષની જ ઘાત કરે છે કે નોપુરુષ (પુરુષનાં સિવાય અન્ય જીવો)ની પણ ઘાત કરે છે?
ઉ. ગૌતમ ! તે (પુરુષ) પુરુષની પણ ઘાત કરે છે અને નોપુરુષની પણ ઘાત કરે છે.
પ્ર. ભંતે ! શા માટે એવું કહેવાય છે કે -
"તે પુરુષની પણ ઘાત કરે છે અને નોપુરુષની પણ ઘાત કરે છે ?”
ઉ. ગૌતમ ! ઘાતકનાં મનમાં એવો વિચાર હોય છે કે
હું એક જ પુરુષને મારું છું” પરંતુ તે એક પુરુષને મારતો અન્ય અનેક જીવોને પણ મારે છે.
માટે હે ગૌતમ ! એવું કેહવાય છે કે -
"તે પુરુષને પણ મારે છે અને નોપુરુષને પણ મારે છે.”
પ્ર. ભંતે ! કોઈ પુરુષ અશ્વને મારતો શું અશ્વને જ મારે છે કે નોઅશ્વ (અશ્વનાં સિવાય અન્ય જીવોને પણ) મારે છે ?
ઉ. ગૌતમ ! તે (અશ્વઘાતક) અશ્વને પણ મારે છે અને નોઅશ્વ (અશ્વનાં સિવાય બીજા જીવો)ને પણ મારે છે.
એવું કહેવાનું કારણ પૂર્વવત્ સમજવું જોઈએ.
આ પ્રમાણે હાથી, સિંહ, વ્યાઘ્ર, -યાવત- ચિત્રલ (ચિત્તો) મારવાનાં સંબંધમાં સમજવું જોઈએ. પ્ર. ભંતે ! કોઈ પુરુષ કોઈ એક ત્રસપ્રાણીને મારતો શું તે જ ત્રસપ્રાણીને મારે છે કે તેના સિવાય અન્ય ત્રસ પ્રાણીઓને પણ મારે છે ?
ઉ. ગૌતમ ! તે એ ત્રસ પ્રાણીને પણ મારે છે અને તેના સિવાય અન્ય ત્રસ પ્રાણીઓને પણ મારે છે.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org