________________
ક્રિયા અધ્યયન
૧૨૫૩
ते वि य णं जीवा काइयाए -जाव- पाणाइवाय
તે જીવ કાયિકી ચાવત- પ્રાણાતિપાતિકી આ પાંચ किरियाए पंचहिं किरियाहिं पुट्ठा ।
ક્રિયાઓથી સ્પષ્ટ થાય છે. प. पुरिसे णं भंते ! रूक्खस्स कंदे पचालेमाणे वा. પ્ર. ભલે ! કોઈ પુરુષ વૃક્ષનાં કંદને હલાવે કે પાડે છે, पवाडेमाणे वा कइ किरिए ?
તો તેને કેટલી ક્રિયાઓ લાગે છે ? उ. गोयमा ! जावं च णं से पुरिसे कंदे पचालेमाणे वा, ઉ. ગૌતમ ! જ્યારે તે પુરુષ કંદને હલાવે કે પાડે છે.
पवाडेमाणे वा, तावं च णं से पुरिसे काइयाए -जाव-पाणाइवाय
ત્યારે તે પુરુષ કાયિકી વાવત- પ્રાણાતિપાતિકી किरियाए पंचहिं किरियाहिं पूठे,
આ પાંચે ક્રિયાઓથી સ્પષ્ટ થાય છે. जेसिं पि य णं जीवाणं सरीरेहिंतो कंदे निब्बत्तिए
જે જીવોના શરીરોથી કંદ -વાવ- બીજ નિષ્પન્ન -ળાવ-વ નિવૃત્તિy,
હોય છે, ते वि य णं जीवा काइयाए -जाव- पाणाइवाय
તે જીવ પણ કાયિકી ચાવતુ- પ્રાણાતિપાતિકી આ किरियाए पंचहिं किरियाहिं पुट्ठा।
પાંચેય ક્રિયાઓથી સ્પષ્ટ થાય છે. - g. अहे णं भंते ! से कंदे अप्पणो गरूयत्ताए -जाव- પ્ર. ભંતે ! જો તે કંદ પોતાના વજનનાં કારણે નીચે जीवयाओ ववरोवेइ तओ णं भंते ! से पुरिसे कइ
પડે -વાવ- જીવોનો નાશ કરે તો ભંતે ! તે किरिए?
પુરુષને કેટલી ક્રિયાઓ લાગે છે ? उ. गोयमा ! जावं च णं से कंदे अप्पणो गरूयत्ताए ઉ. ગૌતમ ! જ્યારે તે કંદ પોતાના વજનને કારણે નીચે -ના-નવિયા વવરોવે,
પડે છે -યાવતુ- અન્ય જીવોનો નાશ કરે છે. तावं चणं से पुरिसे काइयाए-जाव-पारितावणियाए
ત્યારે તે પુરુષ કાયિકી -યાવત- પારિતાપનિકી चउहिं किरियाहिं पुढे,
આ ચાર ક્રિયાઓથી પૃષ્ટ થાય છે. जेसिं पिय णं जीवा णं सरीरेहिंतो मूले निव्वत्तिए,
જે જીવોનાં શરીરોથી મૂળ, સ્કંધ -ચાવતુ- બીજ कंदे निव्वत्तिए -जाव-बीए निव्वत्तिए,
નિષ્પન્ન થાય છે. ते वि यणं जीवा काइयाए-जाव-पारितावणियाए
ત્યારે તે જીવ કાયિકી -પાવત- પારિતાપનિકી આ चउहि किरियाहिं पुट्ठा,
ચાર ક્રિયાઓથી સ્પષ્ટ થાય છે. जेसि पि य णं जीवा णं सरीरेहिंतो कंदे निव्वत्तिए
જે જીવોના શરીરોથી કંદ -યાવતુ- બીજ નિષ્પન્ન -ગાંવ-વ નિવૃત્તિy,
થાય છે. ते वि य णं जीवा काइयाए -जाव-पाणाइवाय
તે જીવ કાયિકી -વાવ-પ્રાણાતિપાતિકી આ પાંચે किरियाए पंचहिं किरियाहिं पुट्ठा,
ક્રિયાઓથી સ્પષ્ટ થાય છે. जे वि य से जीवा अहे वीससाए पच्चोवयमाणस्स
જે જીવ સ્વાભાવિકરૂપથી નીચે પડતા કંદનાં उवग्गहे वटंति,
સહાયક હોય છે, ते वि य णं जीवा काइयाए -जाव- पाणाइवाय
તે જીવ પણ કાયિકી –ચાવતુ- પ્રાણાતિપાતિકી આ किरियाए पंचहिं किरियाहिं पुट्ठा ।
પાંચે ક્રિયાઓથી પૃષ્ટ થાય છે, जहा कंदे एवं -जाव-बीयं।।
જે પ્રમાણે કંદના વિષયમાં આલાપક કહ્યા, તે જ - વિચા. સ. ૬ ૭, ૩. ૨, મુ. ૨૦-૧૪
પ્રમાણે (અંધ, ત્વચા, શાખા, પ્રવાલ, પત્ર, પુષ્પ,
ફળ) -યાવત-બીજનાં વિષયમાં પણ કહેવું જોઈએ. ૨૬. દુનિવસિ વિરિંયા વિ
૨૬. પુરુષને મારનારની ક્રિયાઓનું પ્રરુપણ : g. પુર નું મંૉ રિસં સત્તા સમfમયંસેન્ગા, પ્ર. ભંતે ! કોઈ પુરુષ બીજા પુરુષને ભાલાથી મારે सयपाणिणा वा से असिणा सीसं छिंदेज्जा तओ णं
કે પોતાના હાથથી તલવાર દ્વારા તેનું માથું કાપે મંત ! એ પુરિને ૪ કિરિy?
તો ભંતે ! તે પુરુષને કેટલી ક્રિયાઓ લાગે છે ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org