________________
સંયત અધ્યયન
૧૦૯૫
उ. गोयमा ! पडिसेवए होज्जा, नो अपडिसेवए होज्जा।
;
प. जइ पडिसेवए होज्जा, किं मूलगुणपडिसेवए होज्जा,
उत्तरगुणपडिसेवए होज्जा ? गोयमा ! मूलगुणपडिमेवए वा होज्जा, उत्तरगुणपडिमेवए वा होज्जा। मूलगुण-पडिसेवमाण-पंचण्हं आसवाणं अण्णयरं पडिमवेज्जा.
उत्तरगुण-पडिसेवमाणे-दसविहम्म पच्चक्खाणस्स अण्णयरं पडिवेज्जा।
प. बउसे णं भंते ! किं पडिसेवए होज्जा. अपडिसेवए
દોન્ના ? ૩ ચમ ! સેવા દગ્ગા, નો પરિસેવા દોન્ના |
प. जड पडिमेवए होज्जा, किंमलगण-पडिसेवए होज्जा,
उत्तग्गुण-पडिमेवए होज्जा? उ. गोयमा ! नो मूलगुण-पडिसेवए होज्जा, उत्तरगुण
पडिसेवए होज्जा, उत्तरगुण-पडिसेवमाणे-दसविहस्स पच्चक्खाणस्स अण्णयरं पडिसेवेज्जा।
ઉ. ગૌતમ ! પ્રતિસેવક હોય છે, અપ્રતિસેવક હોતા
નથી. પ્ર. જો પ્રતિસેવક હોય છે તો શું મૂળગુણ પ્રતિસેવક
હોય છે કે ઉત્તરગુણ પ્રતિસેવક હોય છે ? ઉ ગૌતમ ! મૂળગુણ પ્રતિસેવક પણ હોય છે અને
ઉત્તરગુણ પ્રતિસેવક પણ હોય છે. મૂળગુણમાં પ્રતિસેવના (દોષ-સેવન) કરવા છતાં પણ પાંચ આશ્રવોમાંથી કોઈ એક આશ્રવનું સેવન કરે છે. ઉત્તરગુણોમાં પ્રતિસેવના (દોષ-સેવન) કરવા છતાં પણ દસ પ્રકારનાં પ્રત્યાખ્યાનોમાંથી કોઈ
એક પ્રત્યાખ્યાનમાં દોષ લાગે છે, પ્ર. ભંતે ! બકુશ શું પ્રતિસેવક હોય છે કે અપ્રતિસેવક
હોય છે ? ઉ. ગૌતમ ! તે પ્રતિસેવક હોય છે, અપ્રતિસેવક હતા
નથી. પ્ર. જો પ્રતિસેવક હોય છે તો શું મૂળગુણ પ્રતિસેવક
હોય છે કે ઉત્તરગુણ પ્રતિસેવક હોય છે ? ઉ. ગૌતમ ! મૂળગુણ પ્રતિસેવક હોતા નથી, ઉત્તરગુણ
પ્રતિસેવક હોય છે. ઉત્તરગુણોમાં પ્રતિસેવના (દોષોનું સેવન) કરવા છતાં પણ દસ પ્રકારનાં પ્રત્યાખ્યાનોમાંથી કોઈ એક પ્રત્યાખ્યાનમાં દોષ લાગે છે. પ્રતિસેવના કુશીલનું વર્ણન પુલાકના સમાન
જાણવું જોઈએ. પ્ર. ભંતે ! કષાયકુશીલ શું પ્રતિસેવક હોય છે કે
અપ્રતિસેવક હોય છે ? ઉ. ગૌતમ ! પ્રતિસેવક હોતા નથી, અપ્રતિસેવક
હોય છે. આ પ્રમાણે નિગ્રંથનું વર્ણન જાણવું જોઈએ.
સ્નાતકનું વર્ણન પણ આ પ્રમાણે છે. ૭. જ્ઞાન-દ્વાર : પ્ર. ભંતે ! પુલાકને કેટલા જ્ઞાન હોય છે ? ઉ. ગૌતમ ! બે કે ત્રણ જ્ઞાન હોય છે.
બે હોય તો - ૧. આભિનિબોધિક જ્ઞાન અને ૨. શ્રુત-જ્ઞાન હોય છે.
पडिसेवणाकुसीले जहा पुलाए।
प. कसायकुसीले णं भंते! पडिसेवए होज्जा, अपडिसेवए
દન્ના? ૩. યT!નો પરિવાદોન્ના, અપરિસેવાદોન્ના,
एवं नियंठे वि।
सिणाए वि एवं चेव। ૭, IIT- - प. पुलाए णं भंते ! कइमु णाणेसु होज्जा ? ૩. યમી ! મુ વા, તિમુ રાષ્ના,
दोमु होज्जमाणे-दोमु १. आभिणिबोहियणाण, ૨. મુચનામુ ટાન્ઝા,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org