________________
જ્ઞાન અધ્યયન
૧૮૩૩
अत्थि नामे उदइए उवसमिए खइए खओवसमिए
ઔદયિક-ઓપશમિક-સાયિક-ક્ષાયોપશમિક पारिणामियनिष्फन्ने।
પારિણામિક નિષ્પન્ન ભાવ. प. कयरे से नामे उदइए उवसमिए खइए खओवसमिए પ્ર. ઔદયિક-ઔપશમિક-સાયિક-ક્ષાયોપથમિકપરિમિય નિષ્ણને ?
પારિણામિક નિષ્પન્ન ભાવે શું છે ? उदए त्ति मणसे, उवसंता कसाया, खइय सम्मत्तं, ઉ. ઔદયિક ભાવમાં મનુષ્યગતિ, ઔપથમિક खओवसमियाइं इंदियाई, पारिणामिए जीवे, एस
ભાવમાં ઉપશાંતકષાય, ક્ષાયિકભાવમાં ક્ષાયિક णं से णामे उदइए उवसमिए खइए खओवसमिए
સમ્યક્ત્વ, ક્ષાયોપથમિક ભાવમાં ઈન્દ્રિયા અને पारिणामियनिष्फन्ने ।
પારિણામિક-ભાવમાં જીવત્વ, આ ઔદયિક
ઔપશમિક-ક્ષાયિક-ક્ષાયોપથમિક-પારિણામિક
નિષ્પન્ન ભાવ છે. से तं सन्निवाइए, से तं छण्णामे।
આ સાન્નિપાતિક ભાવ છે. આ છ નામ થયા. - પુ. યુ. ૨૬૧-૨૬૬ ૬૩. સત્તામવિવાથ-સ૬ મંડલ્સ વિત્ય પવિ- ૧૬૩. સાત નામની વિવક્ષાથી સ્વર મંડળનું વિસ્તારપૂર્વક
પ્રરુપણ : ૫. સે જિં તં સત્તનાને?
પ્ર. સાત નામ શું છે ? उ. सत्तनामे सत्त सरा पण्णत्ता, तं जहा
સાત નામ સાત (પ્રકારનાં) સ્વર કહ્યા છે, જેમકે – ૨. સજ્જૈ', ૨. રિસમે, રૂ. ધારે, ૪. મન્નિમે,
૧. પજ, ૨. ઋષભ, ૩. ગાંધાર, ૪. મધ્યમ, ५. पंचमे सरे। ६. धेवए चेव, ७. णेसाए सरा सत्त
૫. પંચમ, ૬. પૈવત, ૭. નિષાદ (આ સાત સ્વર છે.) वियाहिया। एएसि णं सत्तण्हं सराणं सत्त सरट्ठाणा पण्णत्ता,
આ સાત સ્વરોનાં સાત સ્વરસ્થાન કહ્યા છે, તે નહીં
જેમકે - . સર્જં તુ નિબાઈ !
૧. પજનું સ્થાન જીદ્વાનો અગ્રભાગ છે. ૨, ૩ર રિસમં સર !
૨. ઋષભ સ્વરનું સ્થાન વક્ષસ્થળ છે. રૂ. ડુંg iધારે |
૩. ગાંધાર સ્વરનું સ્થાન કંઠ છે. ૪. મન્નનિર્માણ મf I.
૪. મધ્યમ સ્વરનું સ્થાન જીવ્હાનો મધ્યમ ભાગ છે. છે. નાસા પંથમં વ્ય |
૫. પંચમ સ્વરનું સ્થાન નાસિકા છે. ૬, ઢંતા ચ વિર્ય |
૬. પૈવત સ્વરનું સ્થાન દંતોષ્ઠ સંયોગ છે. ७. मुद्धाणण य णेसा य, सरट्ठाणा वियाहिया ।।
૭. નિષાદ સ્વરનું સ્થાન મૂર્ધા (મસ્તક) છે. सत्त सरा जीवनिस्सिया पण्णत्ता, तं जहा
જીવનિશ્ચિત સાત સ્વર કહ્યા છે, જેમકે – ૧. નન્ન રવ મરી II
૧. મયૂર (મોર) પન્ન સ્વરમાં બોલે છે. ૨. વે રિમં સરા
૨. કુકડો ઋષભ સ્વરમાં બોલે છે. રૂ. દં ડુ ધાર !
૩. હંસ ગાંધાર સ્વરમાં બોલે છે. ૪. મન્નિમં તુ સત્ર |
૪. ગાય અને બકરા મધ્ય સ્વરમાં બોલે છે, ५. अह कुसुमसंभवे काले कोइला पंचमं सरं ।
૫. કોયલ વસંતઋતુમાં પંચમ સ્વરમાં બોલે છે. ६. छठं च सारसा कोंचा।
૬. ક્રૌંચ અને સારસ પક્ષી ધૈવત સ્વરમાં બોલે છે.
() વિ. સ. ૨, ૩, ૫, મુ. ૮૭-૮૮
(4) વિચા. સ. ૨૭, સુ. ૧, મુ. ૨૮-૨૧ ૨. કંઠ, વક્ષસ્થળ, તાલુ, જિવા, દાંત અને નાસિકા આ છ સ્થાનના સંયોગથી જે સ્વર ઉત્પન્ન થાય તે પજ સ્વર છે. Jain Education International For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org