________________
જ્ઞાન અધ્યયન
૧૦૨૭
महिया रयुग्घाओचंदोवरागासरोवरागाचंदपरिवेसा
મહિકા, રજોદ્દઘાત, ચંદ્રગ્રહણ, સૂર્યગ્રહણ, सूरपरिवेसा पडिचंदया पडिसूरया इंदधणू
ચંદ્રપરિવેષ, સૂર્યપરિવેષ, પ્રતિચંદ્ર, પ્રતિસૂર્ય, उदगमच्छा कविहसिया अमोहा वासा वासधरा
ઈન્દ્રધનુષ, ઉદકમસ્ય, કપિઉસિત, અમોઘ, गामा णगरा घरा,
વર્ષ (ભરતાદિ ક્ષેત્ર) વર્ષધર (હિમવાનું પર્વત
આદિ) ગ્રામ, નગર, ઘર, पव्वया पायाला भवणा निरया रयणप्पभा
પર્વત, પાતાળકલશ, ભવન, નરક, રત્નપ્રભા, सक्करप्पभा वालुयप्पभा पंकप्पभा धूमप्पभा तमा
શર્કરાપ્રભા, બાલુકાપ્રભા,પંકપ્રભા, ધૂમપ્રભા, તમતમ,
તમ:પ્રભા, તેમસ્તમ:પ્રભા, सोहम्मे ईसाणे -जाव- आणए पाणए आरणे
સૌધર્મ, ઈશાન -વાવ- આનત, પ્રાણત, આરણ, अच्चुए गेवेज्जे अणुत्तरोववाइया ईसीपब्भारा
અશ્રુત, રૈવયક, અનુત્તરોપપાતિક દેવવિમાન, परमाणुपोग्गले दुपदेसिए -जाव-अणंतपदेसिए।
ઈષત્રાગભારા પૃથ્વી, પરમાણુપુદગલ, દ્ધિપ્રદેશિક
સ્કંધ -જાવત્ - અનન્તપ્રદેશિક સ્કંધ ઈત્યાદિ. से तं साइपारिणामिए।
આ સાદિ પરિણામિકભાવ છે. प. से किं तं अणाइपारिणामिए ?
પ્ર. અનાદિ પારિણામિકભાવ શું છે ? उ. अणाइपारिणामिए-धम्मत्थिकाए अधम्मत्थिकाए ઉ. અનાદિ પારિણામિક ભાવ આ પ્રમાણે છે - आगासत्थिकाए जीवत्थिकाए पोग्गलत्थिकाए
ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, अद्धासमए लोए अलोए भवसिद्धिया
જીવાસ્તિકાય, પુદ્ગલાસ્તિકાય, અધ્ધાસમય, अभवसिद्धिया।
લોક, અલોક, ભવસિદ્ધિક, અભવસિદ્ધિક. से तं अणाइपारिणामिए । से तं पारिणामिए।
આ અનાદિ પારિણામિક ભાવ છે. આ પારિણામિક - અનુ. સુ. ૨૪૮-૨૫૦
ભાવ છે. ૬. ખાવા મા
૬. સાન્નિપાતિક ભાવ : v. એ જિં તે સાવ૬v?
પ્ર. સાન્નિપાતિક ભાવ શું છે ? उ. सण्णिवाइए एएसिं चेव-उदइय-उवसमिय-खइय- ઉ. સાન્નિપાતિક ભાવ આ પ્રમાણે છે – ઔદયિક, खओवसमिय-पारिणामियाणंभावाणंदुयसंजोएणं
ઔપથમિક, ક્ષાયિક, ક્ષાયોપથમિક અને પરિણામિક तियसंजोएणं चउक्कसंजोएणं पंचगसंजोएणं जे
આ પાંચેય ભાવોનાં દ્વિકસંયોગ, ત્રિકસંયોગ, निफज्जति सब्वे ते सन्दिवाइए नामे ।
ચતુઃસંયોગ અને પંચસંયોગથી જે ભાવનિષ્પન્ન
થાય છે તે બધા સાન્નિપાતિકભાવ નામ છે. तत्थ णं दस दुगसंजोगा, दस तिगसंजोगा, पंच
તેમાંથી દ્ધિકસંયોગજ દસ, ત્રિકસંયોગજ દસ, चउक्कसंजोगा, एक्के पंचगसंजोगे।
ચતુઃસંયોગજ પાંચ અને પંચસંયોગજ એક ભંગ થાય છે. આ પ્રમાણે બધા મળીને એ છવ્વીસ
સાન્નિપાતિક ભાવ છે.) तत्थ णं जे रो दस दुगसंजोगा से णं इमे -
બે-બેનાં સંયોગથી નિષ્પન્ન દસ ભેગોનાં નામ
આ પ્રમાણે છે - १. अस्थि णामे उदइए उवसमनिष्फण्णे,
૧. ઔદયિક-ઔપશમિકનાં સંયોગથી નિષ્પન્નભાવ, ૨. મલ્પિ નામે હજી વનિgoot,
૨. ઔદયિક-ક્ષાયિકનાં સંયોગથી નિષ્પન્ન ભાવ, ३. अत्थि णामे उदइए खओवसमनिष्फण्णे,
૩. ઔદયિક - ક્ષાયોપશમિકનાં સંયોગથી
નિષ્પન્નભાવ, Jain Education International For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org