________________
૯૯૮
દ્રવ્યાનુયોગ ભાગ-૨
१४३. आवस्सयाइपयनिक्खेवपइण्णाप. जइ आवस्मयस्स अणुओगो
आवस्सयण्णं किमंगं अंगाई?
૧૪૩, આવશ્યક આદિ પદનાં નિક્ષેપની પ્રતિજ્ઞા :
પ્ર. જો આવશ્યકનો અનુયોગ છે તો --
શું તે આવશ્યક- એક અંગ રુપ છે કે અનેક અંગ
सुयक्खंधो, सुयक्खंधा ?
એક શ્રુતસ્કંધવાળા છે કે અનેક શ્રુતસ્કંધવાળા છે ? अज्झयणं, अज्झयणाई?
એક અધ્યયનવાળા છે કે અનેક અધ્યયન
વાળા છે ? उद्देसगो, उद्देसगा?
એક ઉદેશકવાળા છે કે અનેક ઉદેશકવાળા છે? उ. आवस्सयण्णं णो अंगं, णो अंगाई,
ઉ. આવશ્યક શ્રત એક અંગ નથી અને અનેક અંગ
પણ નથી, सुयक्खंधो, णो सुयक्खंधा,
તે એક શ્રુતસ્કંધવાળા છે, અનેક શ્રુતસ્કંધવાળા નથી, णो अज्झयणं, अज्झयणाई,
એક અધ્યયનવાળા નથી, અનેક અધ્યયનવાળા છે, णो उद्देसगो, णो उद्देसगा।
એક ઉદેશકવાળા નથી, અનેક ઉદેશકવાળા પણ
નથી. तम्हा आवस्सयं णिक्खिविस्सामि,
આવશ્યક સૂત્ર એક શ્રુતસ્કંધ અને અનેક અધ્યયન
વાળા છે, માટે આવશ્યકનો નિક્ષેપ કરીશ, सुयं णिक्खिविस्सामि,
શ્રુતનો નિક્ષેપ કરીશ, खंधं णिक्खिविस्सामि,
સ્કંધનો નિક્ષેપ કરીશ, अज्झयणं णिक्खिविस्सामि ।
અધ્યયનનો નિક્ષેપ કરીશ. जत्थ य णं जाणेज्जा, णिक्खेवं णिक्खिवे णिरवसेसं।
જો નિક્ષેપોના જ્ઞાતા વસ્તુનાં બધા નિક્ષેપોને જાણે जत्थ विय न जाणेज्जा, चउक्कयं निक्खिवेतत्थ॥१॥
છે તો તેને તે બધાનું નિરુપણ કરવું જોઈએ અને - મજુ. . ૬-૮
જો બધા નિક્ષેપોને જાણતા નથી તો ચાર (નામ,
સ્થાપના, દ્રવ્ય, ભાવ) નિક્ષેપ તો કરવા જ જોઈએ. १४४. सामाइय अज्झयणस्स अणुओगो
૧૪૪. સામાયિક અધ્યયનનો અનુયોગ : तत्थ पढमज्झयणं सामाइयं तस्स णं इमे चत्तारि
(આવશ્યક સૂત્રમાં) પ્રથમ સામાયિક અધ્યયન છે અને अणुओगद्दारा भवंति, तं जहा
આના ચાર અનુયોગદ્વાર છે, જેમકે – ૬. ૩વવમે, ૨. વિવેવ, રૂ. સTAT, ૪. [U |
૧. ઉપક્રમ (સ્વરુપ જાણવું), ૨. નિક્ષેપ (સ્થાપના - અનુ. મુ. ૭૫
કરવી), ૩. અનુગમ (વ્યાખ્યા કરવી), ૪. નય
(વસ્તુનાં અનેક ધર્મોમાંથી એક ધર્મનું વર્ણન કરવું.) १. उवक्कमस्स णामाई छ भेयाणं सरूवो
૧. ઉપક્રમનાં નામાદિ છ ભેદોનું સ્વરુપ : . તે જિં તે ૩વામ?
પ્ર. ઉપક્રમ શું છે ? उ. उवक्कमे-छविहे पण्णत्ते, तं जहा
ઉ. ઉપક્રમનાં છ ભેદ કહ્યા છે, જેમકે - ૧. નામોવમે, ૨.ટવોવમે, રૂ. વોવમે,
૧. નામ-ઉપક્રમ, ૨. સ્થાપના-ઉપક્રમ, ૩. દ્રવ્ય૪. વત્તાવવાને છે. ત્રીવવાને, ૬. માવોવવા
ઉપક્રમ, ૪. ક્ષેત્ર-ઉપક્રમ, ૫. કાળ-ઉપક્રમ, ૬. ભાવ-ઉપક્રમ. ૧-૨, નામ અને સ્થાપના-ઉપક્રમનું સ્વરુપ નામ
અને સ્થાપના આવશ્યકનાં સમાન જાણવું જોઈએ. For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org