________________
૩૮૦
દ્રવ્યાનુયોગ ભાગ-૧ ૧૧. સંજ્ઞા અધ્યયન
११. सण्णा अज्झयणं
કુર -
ओहेण सण्णा परूवणंJIT સUTT |
- પ. મ. ૨, મુ. ૨૦ વારિ સMIો તદુપત્તિ ૨ - चत्तारि सण्णाओ पण्णत्ताओ, तं जहा૨. માદારસUTI, ૨. મયસTI, ૩. મેહુસT, . ૪. રિસાદસUTT I चउहिं ठाणेहिं आहारसण्णा समुप्पज्जइ, तं जहा૨. મોથા, २. छुहावेयणिज्जस्स कम्मस्स उदएणं, રૂ. મg, ૪. તોવો | चउहिं ठाणेहिं भयसण्णा समुष्पज्जइ, तं जहा૨. હાસત્તયાણ, २. भयवेयणिज्जस्स कम्मस्स उदएणं, ૩. મg, ૪. તોવો चउहिं ठाणेहिं मेहुणसण्णा समुप्पज्जइ, तं जहा૨. વિત્તમં સોનિયાણ, २. मोहणिज्जस्स कम्मस्स उदएणं, રૂ. મર્ફg, ૪. તદ્યોગોનેf I चउहि ठाणेहिं परिग्गह सण्णा समुप्पज्जइ, तं जहा- - ૨. વિસુત્તાઈ, २. लोभवेयणिज्जस्स कम्मस्स उदएणं, રૂ. મu ૪. તોવોr I
-, ૪, ૩. ૪, મુ. ૩૬૬ ३. सण्णाणं अगरूलहुयत्त परूवणं૫. સUTTો જે મંતે ! વુિં નથી ? શ્રદુયા ?
गरूयलहुया ? अगरूयलहुया ?
સૂત્ર : ૧. સામાન્યથી સંજ્ઞાનું પ્રરૂપણ :
સંજ્ઞા એક છે. ૨. ચાર પ્રકારની સંજ્ઞાઓ અને તેની ઉત્પત્તિનું કારણ :
સંજ્ઞાઓ ચાર પ્રકારની કહેવાય છે, જેમકે - ૧. આહાર સંજ્ઞા, ૨. ભય-સંજ્ઞા, ૩. મૈથુન-સંજ્ઞા, ૪. પરિગ્રહ-સંજ્ઞા. ચારસ્થાનો(કારણો થીઆહાર સંજ્ઞા ઉત્પન્ન થાય છે, જેમકે૧. પેટ ખાલી થઈ જવાથી, ૨. સુધાવેદનીય કર્મના ઉદયથી, ૩. આહારચર્યા સાંભળ્યા પછી બુદ્ધિ દ્વારા ઉત્પન્ન થવાથી, ૪. આહારના વિષયમાં ચિંતન કરતા રહેવાથી. ચાર કારણોથી ભયસંજ્ઞા ઉત્પન્ન થાય છે, જેમકે – ૧. સત્વહીનતાથી, ૨, ભય - વેદનીય કર્મના ઉદયથી, ૩. ભયજનક વાતો સાંભળ્યા પછી બુદ્ધિદ્વારા ઉત્પન્ન થવાથી, ૪. ભયનું સતત ચિંતન કરતા રહેવાથી. ચાર કારણોથી મૈથુન-સંજ્ઞા ઉત્પન્ન થાય છે, જેમકે - ૧. વધુ પડતા માંસલોહીનો ઉપચય કરવાથી, ૨. મોહનીય કર્મના ઉદયથી, ૩. કામ વાર્તા સાંભળ્યા પછી બુદ્ધિ દ્વારા ઉત્પન્ન થવાથી, ૪. મૈથુનનું સતત ચિંતન કરતા રહેવાથી. ચાર કારણોથી પરિગ્રહ-સંજ્ઞા ઉત્પન્ન થાય છે, જેમકે – ૧. પરિગ્રહ પાસે રાખવાથી, ૨. લોભ - વેદનીય કર્મના ઉદયથી, ૩. પરિગ્રહવાર્તા સાંભળ્યા પછી બુદ્ધિ દ્વારા ઉત્પન્ન થવાથી, ૪. પરિગ્રહનું સતત ચિંતન કરતા રહેવાથી.
૩. સંજ્ઞાઓના અગુરુલધુત્વનું પ્રરૂપણ : પ્ર. ભંતે ! સંજ્ઞા શું ગુરુ છે, લઘુ છે, ગુરુલઘુ છે કે
અગુરુલઘુ છે ?
૨. સમ. સમ. ૪, સુ. ૪
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
