________________
૧૮૬
દ્રવ્યાનુયોગ ભાગ-૧
(3) પૂરાઇ. વિ તું ? उ. रूक्खा दुविहा पण्णत्ता, तं जहा
. પ્રક્રિયા , રવઘુવીય ર ા
() પ્રક્રિયાप. से किं तं एगट्ठिया?
उ. एगट्टिया अणेगविहा पण्णत्ता, तं जहा
णिबंब जंबु कोसंब साल अंकोल्ल पीलु सेलू य । सल्लइ मोयइ मालुय बउल पलासे करंजे य ।।
पुत्तजीवय रिटे बिभेलए हरडए य भल्लाए। उंबेभरिया खीरिणि बोधब्बे धायइ पियाले ।।
पूईकरंज सेण्हा (सण्हा) तह सीसवा य असणे य । पुण्णाग णागरूक्खे सीवण्णि तहा असोगे य॥
(૧) વૃક્ષના પ્રકાર : પ્ર. તે વૃક્ષ કેટલા પ્રકારના છે ? ઉ. વૃક્ષ બે પ્રકારના કહ્યા છે, જેમકે
(૧) એકાસ્થિક (એક ગોડલીવાળુ ), (૨) બહુબીજક.
(ક) એકાસ્થિક (એક ગોલીવાળા) : પ્ર. એકાસ્થિક (પ્રત્યેક ફળમાં એક ગોડલીવાળા કે
વૃક્ષ કેટલા પ્રકારના છે ? ઉં. એકાસ્થિક વૃક્ષ અનેક પ્રકારના કહ્યા છે, જેમકે
લીમડો, આંબો, જાંબુ, કોશમ્મ, શાલ. અખરોટ, પીલુ, શેલુ, શાલ, મોચકી . માલુક, બોલસરી. ખાખરાનું ઝાડ, કરંજ, પુત્રજીવક, અરિઠા, બહેડા, હરડ, ભિલામુ, ઉખેરિકા, ખીરણિ, (ચીડવાણી ઝાડની વેલ), ઘાતકી અને રાયણ, પૂર્તિક, કરંજ, ગ્લષ્ણ તથા સીસમ, બીયકાનું ઝાડ અને પુન્નાગ, નાગવૃક્ષ (મહોરગ દેવની સભા આગળનું ઝાડ), શીબલાનું ઝાડ, આસોપાલવ (આ એકાસ્થિક વૃક્ષ છે.) આ પ્રમાણેનાં અન્ય જેટલા પણ વૃક્ષ હોય. (જે વિભિન્ન દેશોમાં ઉત્પન્ન થાય છે તથા જેના ફળમાં એક ગોટલી હોય, તે બધાને એકાસ્થિક સમજવા જોઈએ.) આ (એકાસ્થિક વૃક્ષો) નાં મૂળ અસંખ્યાત જીવોવાળા હોય છે તથા કંદપણ, સ્કંધપણ, ત્વચાપણ, શાખાપણ અને પ્રવાળપણ અસંખ્યાત જીવવાળા છે. પરંતુ પાંદડા પ્રત્યેક જીવવાળા હોય છે. ફૂલ અનેક જીવવાળા હોય છે. આના ફળ એકાસ્થિક હોય છે. આ એકાસ્થિક વૃક્ષનું વર્ણન થયું. (ખ) બહુ બીજવાળા :
બહુબીજક વૃક્ષ કેટલા પ્રકારના છે ? ઉ. બહુબીજક વૃક્ષ અનેક પ્રકારના કહ્યા છે. જેમકે
અગન્ધિયાનું ઝાડ, તેજુક, કપિત્થ, અંબાડાનું ઝાડ, બીજોરા, બિલ્વ, આમળા, ફળસ, દાડમ, પીપળો, ઉંબરડો, વડ,
जे यावऽण्णे तहप्पगारा।
एएसि णं मूला वि असंखेज्जजीविया, कंदा वि, खंधा वि, तया वि, साला वि, पवाला वि । पत्ता पत्तेयजीविया । पुष्फा अणेगजीविया । फला एगट्टिया।
से तं एगट्ठिया।
(ख) बहुवीयगा 1. રો વિ તે વઘુવીયT I
बहबीयगा अणेगविहा पण्णत्ता, तं जहाअत्थिय तिंदु कविटे अंवाडग माउलिंग बिल्ले य। आमलग फणस दाडिम आसोत्थे उंबर वडे य ।।
વિ. પૂરિ, ૨, મુ. ૨૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org