________________
દ્રવ્યાનુયોગ ભાગ-૧
णवरं - सट्ठाणे छट्ठाणवडिए। एवं सुयअण्णाणी वि। अचक्षुदसणी वि एवं चेव।
एवं -जाव-वणस्सइकाइयाणं ।
दं. १७-१९. विगलिंदियाणं ओगाहणाइ विवक्खया पज्जवपमाणप. जहण्णोगाहणगाणं भंते ! बेइंदियाणं केवइया
पज्जवा पण्णत्ता?
गोयमा ! अणंता पज्जवा पण्णत्ता। प. से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ
“जहण्णोगाहणगाणं बेइंदियाणं अणंता पज्जवा
TOTRા ?” उ. गोयमा! जहण्णोगाहणए बेइंदिए जहण्णोगाहणस्स
बेइंदियस्स() ટૂંથાઈ તુર્ન્સ, (૨) પાપ તુજો, (૩) મોઢળક્યા તુજો, (૪) ડિફંતિદ્દાવgિ, () વUT, (૬) ગંધ, (૭) રસ, (૮) કાસYMદિ, (૧) કર્દિ નાપન્મદિં, (૨૦) હૉસ્ટિંગOTISTMટું, (११) अचक्खुदंसणपज्जवेहि य छट्ठाणवडिए।
વિશેષ : સ્વસ્થાનમાં સ્થાન પતિત છે. આ પ્રમાણે શ્રત - અજ્ઞાની અને અચસુદર્શની પૃથ્વીકાયિક જીવોની પર્યાય પણ કહેવી જોઈએ. આ પ્રમાણે વનસ્પતિકાયિક સુધીનું વર્ણન કરવું
જોઈએ. ૮. ૧૭-૧૯, અવગાહનાદિની અપેક્ષાએ શ્રીન્દ્રિયાદિની પર્યાયોનું પરિમાણ : પ્ર, ભંતે ! જઘન્ય અવગાહનાવાળા દ્વીન્દ્રિય જીવોની
કેટલી પર્યાય કહી છે ? ઉ. ગૌતમ ! અનન્ત પર્યાય કહી છે. પ્ર. ભંતે ! શા માટે એવું કહેવાય છે કે -
જઘન્ય અવગાહનાવાળા હીન્દ્રિય જીવોની અનન્ત પર્યાય છે ?” ગૌતમ ! એક જઘન્ય અવગાહનાવાળા બેઈન્દ્રિય. બીજા જઘન્ય અવગાહનાવાળા બેઈન્દ્રિય જીવથી(૧) દ્રવ્યની અપેક્ષાએ સમાન છે, (૨) પ્રદેશોની અપેક્ષાએ સમાન છે. (૩) અવગાહનાની અપેક્ષાએ(પણ)સમાન છે, (૪) સ્થિતિની અપેક્ષાએ ત્રિસ્થાનપતિત છે, (૫)વર્ણ, (૬)ગંધ, (૭)રસ, (૮)સ્પર્શની પર્યાયો, (૯) બે જ્ઞાન પર્યાયો, (૧૦) બે અજ્ઞાન પર્યાયો તથા (૧૧) અચક્ષુદર્શનની પર્યાયોની અપેક્ષાએ
સ્થાન પતિત છે. માટે ગૌતમ ! એવું કહેવાય છે કેજઘન્ય અવગાહનાવાળાદ્વીન્દ્રિય જીવોની અનન્ત પર્યાય છે.” આ પ્રમાણે ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા દ્વીન્દ્રિય જીવોની અનન્ત પર્યાય જાણવી જોઈએ. વિશેષ - ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળાને જ્ઞાન નથી. અજઘન્ય - અનુત્કૃષ્ટ (મધ્યમ) અવગાહનાવાળા કીન્દ્રિય જીવોની પર્યાય જઘન્ય અવગાહનાવાળાની જેમજ જાણવી જોઈએ. વિશેષ - સ્વ સ્થાનમાં અવગાહનાની અપેક્ષાએ ચતુઃસ્થાન પતિત છે.
से तेणटेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ“जहण्णोगाहणगाणं बेइंदियाणं अणंता पज्जवा UUUત્તા ” एवं उक्कोसोगाहणए वि।
णवरं - णाणा णत्थि । अजहण्णमणुक्कोसोगाहणए जहा जहण्णोगाहणए।
णवरं - सट्ठाणे ओगाहणाए चउट्ठाणवडिए ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org