________________
***&
••••
જ્યાં વિ,વિશેષ છે. જે ગુણાકાર રૂપ પ્રત્યેક આગળ પદને ગુણી આગળ વધે છે. અનિવૃત સમીકરણોનો ઉપયોગ કર્મગ્રંથ માં કોઈ કોઈ જગ્યા થયો છે અહીં આદિ ધન ને ધ મધ્યમ ધન ને ધ તથા ઉત્તર ધનને ધ લખવામાં આવશે. બાકીના સંકેત ઉપરોકત લઈને નીચો પ્રમાણેના સૂત્ર પ્રાપ્ત થાય છે. જે કર્મગ્રંથો સાથે સંકળાયેલ છે. અહીં ધ = યો માનવામાં આવશે.
આ
(૧)
...
+ ધ = ચો ધ, ×ગ = યો
૧.
૨.
3.
૪.
૫.
5.
[{ (ગ્રૢ1) × } × આ]
ગ = યો
૭.
યો
આ + ૧
+ સંખ્યેય = પ્ર
(બો - 4) + ગ ગ પ્ર.
યો
3
-2)
ધો.
ગ.પ્ર.
(૮)૪
આ પ્રકારે અન્ય સ્થળોમાં ઉપ૨ોક્ત તેમજ શેષ સૂત્રોનો પ્રયોગ છે. વિરાદ વિવરણ ને માટે ગોમ્મટસારાદિની કર્ણાટવૃત્તિ તેમજ જીવતત્વ પ્રદીપિકા ટીકાઓ દૃષ્ટવ્ય છે. ઉપરોકત રકોધનો વિષય છે. જે શ્વેતામ્બર આમ્નાયના કરણાનુયોગ ગ્રંથોના ગણિતથી તુલના રૂપ થઈ શકાય છે.
૧
ધો.
૩
ધારાઓ તેમજ અલ્પબહુત્વ (sequences and comparability).
વિભિન્ન રચના રાશિઓ દ્વારા અસ્તિત્વશીલ રાશિઓની સ્થિતિ નિશ્ચયન ધારાઓ તેમજ અલ્પબહુત્વ કરે છે. વ્યાસો, ક્ષેત્રફળો આદિ વડે ઉત્પન્ન ધારાઓનું અલ્પબહુત્વ તિલોયપણત્તિમાં ઉપલબ્ધ છે.
પ
રાશિ સિધ્ધાંતમાં રચના રાશિઓનું ઘણું મહત્વ છે. કેમકે - એના દ્વારા અસ્તિત્વશીલ રાશિઓનું માન બદલવામાં સુવિદ્યા થાય છે. ધારાઓની પણ એક જાતની રચના કરવામાં આવે છે અને એમાં ઉત્પન્ન રચના-રાશિઓ દ્વારા અસ્તિત્વશીલ રાશિઓની સ્થિતિ સ્પષ્ટ કરે છે. ત્રિલોકસારમાં બૃહદ્ધારા પરિકર્મમાં સંકેતમાત્ર ધારાઓ નું વિવરણ લેવામાં આવ્યું છે. પરંતુ એ બુદધારા પરિકર્મગ્રંથ હાલ ઉપલબ્ધ નથી.સંભવતઃ દક્ષિણના શાસ ભંડારોમાં પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. એ ધારાઓ સુકમબધ્ધ છે અને નિમ્ન રૂપમાં સંક્ષેપમાં વર્ણનીય છે- બધા કેવળજ્ઞાન રાશિ સુધી પહોંચે છે. પરંતુ એની રચના ભિનન ભિન્ન પ્રકારે કરવામાં આવે છે. આ પ્રકારે ત્રિલોકસારમાં ૧૪ ધારાઓનું વર્ણન છે.” આ અંગેના વિશેષ અધ્યયન માટે લક્ષ્મીચંદ્ર જૈનો શોધલેખ દૃષ્ટવ્ય છે. અહીં ગચ્છ (ગ) ધારા (ધા) કેવળજ્ઞાન અવિભાગ પ્રતિચ્છેદ રાશિ (કે) તથા સદસ્યતા પ્રતીક (૯) (ધારવામાં) આવે તો નીચેના સ્વરૂપમાં ધારાઓનું વર્ણન આપી શકાય.
પ્રતીક
સામાન્યપદ
નામ સર્વધારા
ધા ૩
× ગ = યો
= ગ
સમયધારા
વિષયધારા
ગો. સા. જી. ૪૯, ૧૬૧-૧૨૪
ત્રિ. સા. ગા. ૧૬૪
ગો. સા. જી. ૪૯,૧૨૩
Jain Education International
(૨)
(૩)૨
(૪)
એજ., ૪૯, ૧૨૨/૬
તિ. ૫. ગ. શ્લોક, ૪.૨૫૨૫-૫.૨૭૭,
(૫)
(૬)૩
(૭)
[૧ + (ગ-૧)૧]
[ર + (ગ-૧)૨]
[૧ + (ગ-૧)]
ત્રિ.સા. ગાથા, ૧૪-૫૨ અને ૫૩
જૈન, એલ. સી. (૧૯૭૭) આઈ.જે.એચ.એસ. ૧૨.૧
XOXOXXOX 70 XOXO
For Private & Personal Use Only
*
www.jainelibrary.org