Search, Seek, and Discover Jain Literature.

________________ એથી ૫૬૭ + $ હવે ૩ એટલે = × ૬૨ = 5. – (૫૪૯ + ૨ + ઉત્તરાફાલ્ગુની પર્યંત) ના વિસ્તારના ૫૪૯ + ભાગના મુહૂર્ત બનાવવા માટે ૩૯ ને ૬૨ વડે ગુણવાથી ૬૭ ભાગ થાય છે. ૨૪૧૮ ૩૬ 32+ Fe ર મુહૂર્ત પ્રાપ્ત થાય છે. આ સૂર્ય આવૃત્તિમાં ચંદ્ર નક્ષત્ર યોગ જાણવામાં પ્રયુક્ત કરે છે. હવે ધ્રુવ રાશિને ૧ વડે ગુણવાથી એ આ રૂપે રહે છે. હવે એ રાશિમાંથી ૧૯ નક્ષત્ર (અભિજિતુ નક્ષત્રથી આરંભી = ૧૯ + 65. ૪૪ ૬૭ = ૫૭૩ ૐ મુહૂર્ત થાય છે. s ૬૨ x ૬૭ શુધ્ધ નથી થતું. હસ્ત નક્ષત્ર ૩૦ મુહૂર્તનું હોય છે. એથી ૩૦ ૩૬ + ૬૨ કર × ૬૭ મુહૂર્ત પ્રાપ્ત થાય છે. આ પ્રકારે ધ્રુવરાશિ ૫૭૩ + ૪ ૬૭ Jain Education International ço ૬૨ x ૭ મુહૂર્ત હસ્ત નક્ષત્ર બાકી રહેવાથી લીધે ચંદ્ર વર્તમાનમાં રહીને ઉત્તરાયણ ગતિરૂપ પહેલી હેમન્ત ઋતુની આવૃત્તિને પ્રવર્તિત કરે છે. R X*c{q*d} & આગળના પ્રશ્નોત્તર : પ્રથમ આવૃત્તિના પ્રવર્તન કાળમાં સૂર્ય ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રની સાથે રહે છે. ગણિતીય પ્રક્રિયા : ૩૩ ૬૨ x ૭ s ૬૨ x ૬૭ ૧૧ ) = ૨૪ + ૨ + ૬૨૪૬૭ મુહૂર્ત પ્રાપ્ત થાય છે. પણ આ સંખ્યાથી હસ્ત નક્ષત્ર મુહૂર્તને શોધિત કરવાથી (૫૭૩ + — ૯૧૫ 올 5 ૧૧ (૨૪ + + # અહીં ૧૦ અયનમાંથી ૫ સૂર્ય નક્ષત્ર પર્યાય લભ્ય થાય છે. એટલે ૧ અયનમાંથી = રૂ પર્યાય લબ્ધ કે થશે. એ શાત છે કે - અભિજિત્ નક્ષેત્ર સમાહત સ્વરૂપવાળું બધાથી અોવર્તી રહે છે. એનો સડસઠમો ભાગ ૨૧ થાય છે. એટલે બધાનો યોગ – ૨૦૧ +૯૩ + ૧૦૦૫ + ૨૫ = ૧૮૩૦ થયો. = + + × ૬ = ૬૦૩, ૬૭ × ૧૫ = એટલે સડસઠમાં (ભાગ) ૧૮૩૦ થાય છે. ૩૩ ૧૦૫, અોવર્તી = ૨૧ આ પ્રકારે સડસઠ ભાગાત્મક નક્ષત્ર પર્યાય ૧૮૩૦ થાય છે. જેનું રે કરવાથી ૯૧૫ પ્રાપ્ત થાય છે. એમાં પાછળના અયનમાં પુષ્ય નક્ષત્રનો સડસઠમો ૬૨ x ૬૭ × ૬ = ૨૦૧, ૩૬ दर ) ૨૦૧ ૨ ૯૧૫ ૬૭ ૨ x ૬૭ = ૫ + ફર ૬ ૬૨ x ૬૭ + ૮૭૧ પ્રાપ્ત થાય છે. હવે ને શોધિત કરવાને લીધે ૬૭ = ૧૩ પ્રાપ્ત થાય ૭ 59 છે. એટલે ૧૩ થી આશ્લેષાદિ ઉત્તરાષાઢા પર્યંતના નક્ષત્ર શોધિત થાય છે. એનાથી સ્પષ્ટ છે કે - અભિજિત્ નક્ષેત્રના પ્રથમ સમયમાં માઘ માસ ભાવિની પ્રથમ આવૃત્તિ પ્રવર્તિત થાય છે. એ પ્રકારે ધ્રુવરાશિ દ્વારા અન્ય આવૃત્તિઓની ગણત્રી કરવામાં આવે છે. ગણિત જ્યોતિષ ઇતિહાસના દૃષ્ટિકોણથી ધ્રુવરાશિનો ઉપયોગ અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ છે. ભાગ વિત્યો છે. અને ૪ ભાગ શેષ રહે છે. તેને પણ જોડવાથી ૬૭ ૭ સૂત્ર ૧૧૩૫, પૃ. ૧૯૦ ૧૯૨ આ સૂત્રમાં વાર્ષિકી આવૃત્તિઓમાં ચંદ્ર અને સૂર્યનાં નક્ષત્રો સાથેનો યોગકાળ વર્ણિત છે. ઉદાહરણાર્થ – ચંદ્ર અભિજિતુના પ્રથમ સમયમાં અભિજિતુ નક્ષત્ર સાથે યોગ કરે છે. સૂર્ય પ્રથમ આવૃત્તિમાં પુષ્યના મુહૂર્ત બાકી રહે ત્યારે નક્ષત્ર સાથે યોગ કરે છે. 43 0 For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

SR No.	001947
Book Title	Ganitanuyoga Part 2
Original Sutra Author	N/A
Author	Kanhaiyalal Maharaj
Publisher	Agam Anuyog Prakashan
Publication Year	2000
Total Pages	614
Language	Prakrit, Gujarati
Classification	Book_Gujarati, Agam, Canon, Mathematics, & agam_related_other_literature
File Size	19 MB

Page 68