________________
સૂત્ર ૧૩૬૨-૬૩
કાળ લોક : યુગમાં આદિ સંવત્સર કોણ અને અયન આદિનું પ્રરૂપણ ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૩૯૧ कत्तिए णं मासे एगणतीसराइंदियाइं राइंदियग्गेणं
કાર્તિક માસ દિવસ-રાત્રિની ગણત્રીથી ઓગણત્રીસ gujત્તા
દિવસ-રાત્રિનો (હોવાનું) કહેવામાં આવ્યું છે. पोसे णं मासे एगूणतीसराइंदियाइं राइंदियग्गेणं
પોષ માસ દિવસ-રાત્રિની ગણત્રીથી ઓગણત્રીસ પાછા.
દિવસ-રાત્રિનો (હોવાનું) કહેવામાં આવ્યું છે. फग्गुणे णं मासे एगूणतीसराइंदियाई राइंदियग्गेणं ફાલ્ગન માલદિવસ-રાત્રિની ગણત્રીથી ઓગણત્રીસ guત્તા
દિવસ-રાત્રિનો (હોવાનું) કહેવામાં આવ્યું છે. वइसाहे णं मासे एगणतीसराइंदियाइं राइंदियग्गेणं
વૈશાખ માસ દિવસ-રાત્રિની ગણત્રીથી ઓગણત્રીસ પત્તો - સમ. સમ, ૨૧, સુ. ૨-૮
દિવસ-રાત્રિનો (હોવાનું) કહેવામાં આવ્યું છે. किमाइया संवच्छराई जुगे, अयणाइ संखा य परूवणं- યુગમાં આદિ સંવત્સર કોણ અને અયન આદિની સંખ્યાનું
પ્રરૂપણ : ફરૂ ૬૨. . મિત્ર ને અંતે ! સંવછરા, નિશા ૧૩૬૨. પ્ર. ભગવન્! સંવત્સરોમાં આદિ(પ્રથમ)સંવત્સર अयणा, किमाइआ उऊ, किमाइआ मासा,
કયો છે ? અયનોમાં પ્રથમ અયન ક્યું છે ? किमाइआ पक्खा, किमाइआ अहोरत्ता,
ઋતુઓમાં પ્રથમ ઋતુ કઈ છે? મહિનાઓમાં
પ્રથમ મહિનો ક્યો છે ? પક્ષોમાં પ્રથમ પક્ષ किमाइआ मुहुत्ता, किमाइआ करणा,
ક્યો છે ? દિવસ-રાત્રિમાં પ્રથમ કોણ છે ? किमाइआ णक्खत्ता पण्णत्ता?
મુહૂર્તોમાં પ્રથમ મુહૂર્ત કર્યું છે? કરણોમાં પ્રથમ
કરણ કયું છે? નક્ષત્રોમાં પ્રથમ નક્ષત્ર કયું છે? उ. गोयमा ! चंदाइआ संवच्छरा, दक्षिणाइया
હે આયુષ્યમાનુ! શ્રમણ ગૌતમ! સંવત્સરોમાં अयणा,पाउसाइआ उऊ,सावणाइआमासा,
ચંદ્ર સંવત્સર પ્રથમ છે, અયનોમાં દક્ષિણાયન वहुलाइआ पक्खा, दिवसाइआ अहोरत्ता,
પ્રથમ છે, ઋતુઓમાં પાવસ (અષાઢ-શ્રાવણ
રૂપ) ઋતુ પ્રથમ છે. મહિનાઓમાં શ્રાવણ रोद्दाइआ मुहुत्ता, बालवाइआ करणा,
માસ પ્રથમ છે. પક્ષોમાં કૃષ્ણપક્ષ પ્રથમ છે. अभिजिआइआ णक्खत्ता पण्णत्ता,
દિવસ-રાત્રિમાં દિવસ પ્રથમ છે. મુહૂર્તોમાં समणाउसो!
રુદ્ર મુહૂર્ત પ્રથમ છે. કરણોમાં બાલવકરણ પ્રથમ છે અને નક્ષત્રોમાં અભિજીતુ નક્ષત્ર
પ્રથમ (હોવાનું) કહેવામાં આવ્યું છે. प. पंचसंवच्छरिए णं भंते! जुगे केवइआ अयणा,
પ્ર. ભગવનું ! પંચ સંવત્સરિક યુગમાં અયન, केवइआ उऊ, केवइआ मासा, केवइआपक्खा,
તુ, માસ, પક્ષ, અહોરાત્રતથા મુહૂર્ત કેટલાकेवइआ अहोरत्ता, केवइआ मुहुत्ता पण्णत्ता?
કેટલા દર્શાવવામાં આવ્યા છે? उ. गोयमा ! पंचसंवच्छरिए णं जुगे दस अयणा,
ઉ. ગૌતમ ! પંચ સંવત્સરિક યુગમાં અયન દસ, तीसं उऊ, सट्ठी मासा, एगेवीसुत्तरे पक्खसए,
ઋતુઓ ત્રીસ, માસ સાઈઠ, પક્ષ એકસો अट्ठारसतीसा अहोरत्तसया, चउप्पण्णं
વીસ, અહોરાત્ર અઢારસો ત્રીસ તથા મુહૂર્ત मुहुत्तसहस्सा णवसया पण्णत्ता ।
ચોપન હજા૨ નવસો કહેવામાં આવ્યા છે. - ગંડૂ. વ . ૭, મુ. ૧૮૭ एगस्स जुगस्स अहोरत्त - मुहुत्तप्पमाणं
એક યુગના અહોરાત્ર અને મુહૂર્તનું પ્રમાણ : ૨૩ ૬ રૂ. ૫. તા વયં તે નો ગુનો રવિચને ? મgિ ૧૩૬૩. પ્ર. અપૂર્ણયુગના કેટલા અહોરાત્ર થાય છે ? કહો.
त्ति वएज्जा।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org