________________
સૂત્ર ૧૨૮૩-૮૫
ઊર્ધ્વ લોક : નમસ્કાયના સ્વરૂપનું પ્રરૂપણ
ગણિતાનુયોગ ભાગ-૨ ૩૨૩
प्र.
तमुक्काय वण्णओ
તમસ્કાય વર્ણન तमुक्कायसरूव-परूवणं
તમસ્કાયના સ્વરૂપનું પ્રરૂપણ: १२८३. प. किमियं भंते ! तमुक्काए त्ति पवुच्चइ ? १२८3. . भगवन् ! तमायन स्व३५ छ? किं पुढवी तमुक्काए त्ति पवुच्चइ ?
તમસ્કાય શું પૃથ્વી રૂપ છે? आउ तमुक्काए त्ति पवुच्चइ ?
તમસ્કાય શું જલ રૂપ છે? उ. गोयमा ! नो पुढवी तमुक्काए त्ति पवुच्चइ।
ગૌતમ ! તમસ્કાય પૃથ્વીરૂપ નથી, आउ तमुक्काए त्ति पवुच्चइ।
તમસ્કાય જલરૂપ છે. प. से केणढे णं भंते ! एवं वुच्चइ “आउ तमुक्काए
ભગવન્! કેવા કારણથી એમ કહેવાય છે કેति पवुच्चइ ?"
'તમસ્કાય જલરૂપ છે ?” उ. गोयमा ! पुढविकाए णं अत्थेगइए सुभे देसं
ગૌતમ! પૃથ્વીકાય કોઈ એક શુભ દેશને પ્રકાશિત पकासेइ, अत्थेगइए देसं नो पकासेइ।
કરે છે અને કોઈ એક દેશને પ્રકાશિત કરતી નથી. से तेणटेणं गोयमा ! एवं पवुच्चइ- नो पुढवी
હે ગૌતમ ! આ કારણથી એમ કહેવાય છે કે – तमुक्काए त्ति पवुच्चइ, आउ तमुक्काए त्ति
તમસ્કાય પૃથ્વીકાયરૂપ નથી. તમસ્કાય અપૂકાય पवुच्चइ। - भग. स. ६, उ. ५, सु. १
(४८.) ३५ छे. तमुक्कायस्स समुट्ठाण-सन्निट्ठिए य परूवणं
તમસ્કાયની ઉત્પત્તિ અને સમાપ્તિનું પ્રરૂપણ : १२८४. प. तमुक्काए णं भंते ! कहिं समुट्ठिए ? १२८४. प्र. भगवन् ! तमस्य या उत्पन्न थायछ? प. कहिं सन्निट्टिए?
प्र. या समाप्त थाय छे ? उ. गोयमा ! जंबुद्दीवस्स दीवस्स बहिया
ગૌતમ!જબૂદ્વીપ નામનાદ્વીપની બહાર અસંખ્ય तिरियमसंखेज्जे दीव समुद्दे वीइवइत्ता अरू
દ્વીપ સમુદ્રના પછી અરૂણવરદ્વીપની બહારની णवरस्स दीवस्स बाहिरिल्लाओ वेइयंताओ अरू
વેદિકાના અંતિમ ભાગથી અરૂણોદય સમુદ્રમાં णोदयं समुई बायालीसं जोयण सहस्साणि
બેંતાલીસ હજાર યોજન અવગાહન કરવાથી ओगाहित्ता उवरिल्लाओ जलंताओ एगपए
ઊપરની ઓર એક પ્રદેશી શ્રેણીમાં તમસ્કાય सियाए सेढीए, एत्थ णं तमुक्काए समुट्ठिए ।
ઉત્પન્ન થાય છે. सत्तरस एक्कवीसे जोयणसए उड्ढे उप्पइत्ता
સત્તરસો એકવીસ હજાર યોજન ઉપર જવાના तओपच्छा तिरियं पवित्थरमाणे-पवित्थरमाणे
(संत३) त्रास इसाती-३साती १. सौधर्म, सोहम्मीसाण सणंकुमार-माहिंदेचत्तारिविकप्पे
२. शान, 3.सन भार, ४. सने भाडेन्द्र. आवरित्ताणं' उड्ढं पिय णं-जाब-बंभलोगे कप्पे
એ ચાર કલ્પોને આવૃત કરતી એવી ઉપરમાંरिट्ठविमाणपत्थडं संपत्ते, एत्थ णं तमुक्काए
યાવતુ- બ્રહ્મલોક કલ્પના રિષ્ટ વિમાનના सन्निहिए। - भग. स. ६, उ.५, सु. २
પ્રસ્તટમાં તમસ્કાય સમાપ્ત થાય છે. तमुक्कायस्स संठाण-परूवणं
તમસ્કાયના આકારનું પ્રરૂપણ : १२८५. प. तमुक्काए णं भंते ! किं संठिए पण्णत्ते? ૧૨૮૫. પ્ર. ભગવન્! તમસ્કાયનો આકાર કેવો કહેવામાં
१२८५.प्र.
आव्यो छ? उ. गोयमा ! अहे मल्लगमूलसंठिए।
ગૌતમ ! નીચે સકોરાના મૂળ જેવા આકારવાળી उप्पिं कुक्कुडग पंजरगसंठिए पण्णत्ते ।
છે અને ઉપરકૂકડાના પિંજરા જેવા આકારવાળી છે. -- भग. स. ६, उ. ५, सु. ३
१.
तमुक्काए णं चत्तारि कप्पे आवरित्ता चिट्ठइ, तं जहा- १-२. सोहम्ममीसाणाणं, ३. सणंकुमारं, ४. माहिन्दं ।
- ठाणं. अ. ४, उ. २, सु. २९१
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org