Ganitanuyoga Part 2

SR No.: 001947
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Agam Anuyog Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 614
Language: Prakrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Mathematics, & agam_related_other_literature
File Size: 19 MB

Page 427

સૂત્ર ૧૧૯૭-૯૮
.
૨.
जहा जहा णं तेसिं देवाणं तव नियम- बंभचेराणि
णो उसियाइं भवंति तहा तहा णं तेसि णं देवाणंવં ળો વળાય, તં નહા- અનુત્તે વા, તુલ્ઝત્તે વા | નંવુ. વળ્વ. ૭, સુ. ૬૨
ताराणं अबाहा अंतरं परूवणं-
११९७. प. ता जंबुद्दीवे णं दीवे तारारूवस्स य तारारूवस् य एस णं केवइए अबाहाए अंतरे पण्णत्ते ?
તિર્યક્ લોક : તારાઓના અબાધા-અંતરનું પ્રરૂપણ ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૨૭૭
--
(6)
(૫)
से एएट्ठे णं गोयमा ! एवं वुच्चइ- "अत्थि णं चंदिम- सूरियाणं हिट्ठिपि तारारूवा अणुपि, तुल्लावि-जाव- उप्पिंपि तारारूवा अणुपि, તુાવિ?
तारारूवाणं चलण हेऊ - ११९८. तिहिं ठाणेहिं तारारूवे चलेज्जा, तं जहा
. વિમાળે વા,
૨. વરિયરેમાળે વા,
३. ठाणाओ वा ठाणं संकममाणे- तारारूवे चलेज्जा ।
ઠામાં ઞ. રૂ, ૩. ?, સુ. ૪o
-- નીવા. ૫. રૂ, ૩. ૨, મુ. ૬૩
૩. તુવિષે અંતરે વળત્તે, તં નહા-
(૨) વાવાને ય, (૨) નિન્દ્વાયામે ય, (क) तत्थ णं जे से वाघाइमे से णं जहण्णेणं दोण्णि छावट्ठे जोयणसए, उक्कोसेणं, बारस जोयण सहस्साई दोणि बायाले जोयणसए तारारूवस्स य तारारूवरस य अबाहाए अंतरे पण्णत्ते । (ख) तत्थ णं जे से णिव्वाघाइमे से णं जहण्णेणं
पंचधणुसयाई, उक्कोसेणं अद्धजोयणं तारारूवस्स य, तारारूवरस य अबाहाए अंतरे पण्णत्ते । २ સૂરિય. પા. શ્૮, સુ. ૨૬
-
જે જે દેવોના(પૂર્વભવના)તપ-નિયમ બ્રહ્મચર્ય ઉત્કૃષ્ટ નથી હોતા તદનુરૂપ એ દેવતાઓના (શ્રુતિ-વૈભવ આદિ) એટલા જાણતા નથી. જેમકે - હીનત્વ કે તુલ્યત્વ.
હે ગૌતમ! આ પ્રકારેએ કહેવાય છે કે 'ચંદ્ર સૂર્ય’ વિમાનની નીચે જે તા૨ાઓ છે તે હીન પણ છે અને તુલ્ય પણ છે –યાવત્ – ઉપર જે છે તે હીન પણ છે અને તુલ્ય પણ છે.
તારાઓના અબાધા-અંતરનું પરૂપણ :
૧૧૯૭.પ્ર.
આ જંબુદ્રીપ નામના દ્વીપમાં એકતારાનું બીજા તારા(વચ્ચેનું)બાધારહિત અંતર કેટલું કહેવાર્મી આવ્યું છે ?
ઉ. અંતર બે પ્રકારનું કહેવામાં આવ્યું છે, જેમકે(૧) વ્યવધાનવાળુ અને (૨) વ્યવધાનવિનાનું. (ક)
એમાં જે વ્યવધાનવાળુ છે એમાં એકતારાથી બીજાતારાનું અબાધા અંતર જઘન્ય બસો છાસઠ યોજનનું છે અને ઉત્કૃષ્ટ બાર હજાર બસો છેતાલીસ યોજનનું કહેવામાં આવ્યું છે.
(ખ) એમાં જે વ્યવધાનવિનાવાળુ છે એમાં એક તારારૂપથી બીજા તારારૂપ વચ્ચેનું અવ્યવહિત અંતર જઘન્ય પાંચસો ધનુષ્યનું અને ઉત્કૃષ્ટ અડધા યોજનનું કહેવામાં આવ્યું છે.
તારા રૂપોનું ચલિત થવાનું કારણ :
૧૧૯૮. ત્રણ કારણોથી તારાઓ ચલિત થાય છે, જેમકે
(૧) વૈક્રિયરૂપ કરતા એવા,
(૨)
પરિચારણા કરતા એવા,
(૩)
(૪) નીવા. ડિ. ૩, ૩. ૨, સુ. ૨૨૩
(ગ) આ નિગમન સૂત્ર કેવલ જીવાભિગમ અને સૂર્ય પ્રજ્ઞપ્તિમાં જ છે.
(ઘ) અહીં તપ = અનશનાદિ બાર પ્રકારના, નિયમ = શોચાદિ અને બ્રહ્મચર્ય = મિથુન વિરતિ - એની ઉત્કૃષ્ટ આરાધના કરનારા જ્યોતિષ્ક દેવોમાં ઉત્પન્ન થાય છે. બાકી વ્રતોનું આરાધક જ્યોતિષ્ક દેવોમાં ઉત્પન્ન થતા નથી. ‘अत्र शेषव्रतानामनुपदर्शनमुत्कट व्रत धारिणां ज्योतिष्केषु उत्पादासम्भवात्’
· નંવુ. વવ. ૭, મુ. ૨૬૨ ટીા.
તંબુ. વવવુ. ૭, મુ. ૧૬૨
ચંદ્ર. પા. ૧૮, મુ. ૨૬
For Private Personal Use Only
એક સ્થાનથી બીજા સ્થાનમાં સંક્રમણ કરતા એવા તારાઓ ચલિત થાય છે.
(૬) મૂરિય. પા. ૨૮, મુ. ૨૦
(૬) નીવા. ડિ. ૩, ૩. ૨, મુ. ૨૦o