________________
૧૩૬ લોક પ્રજ્ઞપ્તિ
તિર્યક્ લોક : સૂર્યનું એક મંડળથી બીજા મંડળ તરફનું સંક્રમણ सूरस्स मण्डलाओ मण्डलांतर-संकमणं -
११०१. प. ताकहंते मण्डलाओ मण्डलं संकममाणे संकममाणे सूरिए चारं चरइ ? आहिए त्ति वएज्जा,
उ. तत्थ खलु इमाओ दुवे पडिवत्तीओ पण्णत्ताओ,
तं जहा
तत्थेगे एवमाहंसु
१. ता मण्डलाओ मण्डलं संकममाणे संकममाणे सूरिए भेयघाएणं संकामइ, एगे एवमाहंसु । एगे पुण एवमाहं
२. ता मण्डलाओ मण्डलं संकममाणे संकममाणे सूरिए कण्णकलं निव्वेढेइ, एगे एवमाहंसु
तत्थ णं जे ते एवमाहंसु
१. ता मण्डलाओ मण्डलं संकममाणे संकममाणे सूरिए भेयघाएणं संकामइ ।
तेसि णं अयं दोसे
-
ता जेणंतरेणं मण्डलाओ मण्डलं संकममाणे संकममाणे भेयघाएणं संकामइ एवइयं च णं अद्धं पुरओ न गच्छइ, पुरओ पुरओ अगच्छमाणे मण्डलकालं परिहवेइ । तेसि णं अयं दोसे ।
-
तत्थ णं जे ते एवमाहंसु
२. ता मण्डलाओ मण्डलं संकममाणे सूरिए कण्णकलं निव्वेढेइ, २
સૂત્ર ૧૧૦૧ સૂર્યનું એક મંડળથી બીજા મંડળ તરફનું સંક્રમણ११०१. अ.
सूर्य खेड मंडणथी जीभ मंडणनी तरई संभा उरतो-रतो ज्या प्रारे गति अरे छे ? उहो. 3. स संबंध मे प्रतिपत्तिखो (मान्यताओ) वामां खावी छे. भेभडे
खेमांथी खेड (मान्यतावाणा) खावु उहे छे - (૧)સૂર્ય એક મંડળથી બીજા મંડળની તરફ સંક્રમણ કરતો-કરતો ભેદઘાતથી સંક્રમણ કરે છે.
એક (અન્ય માન્યતાઓવાળા) વળી એવું પણ उहे छे -
(૨) સૂર્ય એક મંડળથી બીજા મંડળની તરફ સંક્રમણ કરતો-કરતો કર્ણકલાથી મંડલને છોડે છે. એમાંથી જે આ પ્રમાણે કહે છે –
(૧) સૂર્ય એક મંડળથી અન્ય મંડળની તરફ संङभए। उरतो-5रतो (जे मंडजोना अंतरासमां) भेटघात (गमन)थी संभारे छे.
એમની આ માન્યતામાં એ દોષ છે -
-
સૂર્ય એક મંડળથી અન્ય મંડળની તરફ સંક્રમણ કરતો-કરતો ભેદ(બે મંડળોના અંતરાલમાં)ઘાત (गमन झरी ) थी भेटला समयमा सभा रे छे. એટલા સમય સુધી તે આગળ(અન્ય મંડળોમાં) नथी ४तो. या प्रारे भागण - सागण (अन्यઅન્ય મંડળોમાં)નજવાથી મંડળોમાં ગતિ કરવાનો કાળ સમાપ્ત થઈ જાય છે. (એટલે સર્વવિહિત દિન-રાતનો નિશ્ચિત પ્રમાણ ભંગ થઈજાયછે) એમાંથી જે આ પ્રમાણે કહે છે
(૨)એક મંડળથી અન્ય મંડળની તરફ સંક્રમણ કરતો-ક૨તો કર્ણ(મંડળના પ્રારંભથી બીજા મંડળના प्रारंभ सुधी) खेड-खेड साथी मंडजने छोडेछे.
१. मंडलादपरमण्डलं संक्रामन् संक्रमितुमिच्छन् सूर्यो भेदघातेन संक्रामति भेदो मंडलस्य मंडलस्यापान्तरालं तत्र घातो- गमनं, एतच्चप्रागेवोक्तं, तेन संक्रामति ।
किमुक्तं भवति ? विवक्षिते मंडले सूर्येणापूरिते सति तदनन्तरमपान्तरालगमनेन द्वितीयं मंडलं संक्रामति संक्रम्य च तस्मिन् मंडले चारं चरति । - सूर्य. टीका
२. मंडलान्मंडलं संक्रामन् संक्रमितुमिच्छन् सूर्यस्तदधिकृत मंडलं प्रथमक्षणादूर्ध्वमारभ्य कर्ण-कलं निर्वेष्टयति मुँचति । इयमत्र भावना- “भारत ऐरावतो वा सूर्य : स्व स्व स्थाने उद्गत : सन् अपरमंडलगतं कर्ण प्रथमकोटिभागरूपं लक्ष्यीकृत्य शनैः शनैरधिकृतं मंडलं तथा कयाचनापि कलया मुञ्चन् चारं चरति " येन तस्मिन्नहोरात्रेऽतिक्रान्ते सति अपरानन्तरमंडलस्यारम्भे वर्तते इति । कर्णकलामिति च क्रियाविशेषणं द्रष्टव्यं तच्चैवं भावनीय “कर्ण - अपरमंडलगतप्रथमकोटिभागरूपं लक्ष्यीकृत्याधिकृतमंडलं प्रथमक्षणादूर्ध्व क्षणे -क्षणे कलयाऽतिक्रान्तं यथा भवति तथा निर्वेष्टयतीति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
-सूर्य. टीका
www.jainelibrary.org