Page Text
________________
સૂત્ર ૯૮૫-૯૮૬
તિર્યકુ લોક : જ્યોતિષ્ક - નિરૂપણ
ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૧૧
g. નિવિદા મંત્ત ! સંમત guત્તા ?
૩.
યમ!વિદાપુનત્તા, તંગદી-૬. મનગંમા, ૨. સ્વપ્નમા, રૂ. વલ્યગંમ, ૪. સ્ટેનનંસT, ૬. સંય નંમHI, ૬. પુષ્પગંભI, ૭. નંમા , ૮. પુષ્ક ગંભ, ૧. વિજ્ઞrગંભIT, ૨૦. વિત્તિનું
પ્ર. હે ભગવન્! જૂન્મકદેવ કેટલા પ્રકારના કહેવામાં
આવ્યા છે? હે ગૌતમ ! દસ પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે. જેમકે: (૧) અન્ન જુમ્ભક, (૨) પાન જુલ્મક, (૩) વસ્ત્રજન્મક, (૪) લયન જુમ્ભક, (પ) શયનજૂલ્મક, (૬)પુષ્પજુલ્મક, (૭)ફળ જૂત્મક, (૮) પુષ્પ-ફળજન્મક, (૯) વિદ્યાજુમ્મક,
(૧૦) અવ્યક્ત જૂન્મક. પ્ર. હે ભગવન્!જુમ્ભક દેવોની વસ્તિ (સ્થાન) ક્યાં
આવેલી છે? હે ગૌતમ! બધા દીર્ઘ વૈતાઢ઼ય પર્વતો પર, ચિત્રવિચિત્ર યમક પર્વતો પર, કંચનપર્વતો પર જુમ્ભક દેવોના (નિવાસસ્થાન) પ્રાપ્ત થાય છે.
प. जंभगाणं भंते ! देवाणं कहिं वसहिं उवेत्ति ?
૩. યમ! સન્વેસુ રેવીદય જિજ્ઞિિચત્ત
जमगपव्वएसुकंचणपव्वएसुय-एत्थणंजंभगादेवा वसहिं उर्वति।
-મસા, સ. ૨૪, ૩. ૮, યુ. ૨૬-૨૭
जोइसिय-निरूवणं
જયોતિષ્ક-નિરૂપણ जोइसियाणं संखाणं सवण्णूपदिटुं
જયોતિષ્કોનું ગણિત સર્વજ્ઞ કથિત છે. ૧૮. વિ-સંસિ-Tદવિરવત્તા gવદ્યા બાદિયા મgયg ૯૮૫. સૂર્ય-ચંદ્ર-ગ્રહ-નક્ષત્ર મનુષ્યલોકમાં એટલા કહેવામાં जेसिं नामागोयं, न पागया पन्नवेहिंति ॥२
આવ્યા છે, જેના નામ- ગોત્રાદિ સામાન્ય વ્યક્તિ નથી
કહી શકતા, અર્થાતુ સર્વજ્ઞ જ એને કહી શકે છે. -બવા. . રૂ, ૩. ૨, મુ. ૨૭૭
(એ માનવું જોઈએ) जोइसिय देवाणं वण्णगदार गाहाओ
જયોતિષ્ક દેવોની વર્ણક દ્વાર ગાથાઓ : ૧૮૬. ૨. હિસ્ટિ,
૯૮૬. ૧. અધસ્તન- નીચેના, મધ્યના અને ઉપરના ક્ષેત્રમાં
સ્થિત તારા વિમાનોના દેવ, ૨. સિ-પરિવાર,
૨. ચંદ્ર પરિવાર, ३. मन्दर बाहा तहेव,
૩. મેરુથી જયોતિષ્કનું અંતર, ૧. (ક) જૂન્મકદેવોની સ્થિતિ દ્રવ્યાનુયોગનાં સ્થિતિ પ્રજ્ઞપ્તિના વિભાગમાં જુઓ. (ખ) એ જુમ્ભકદેવ વ્યંતરદેવ છે- એ એની સ્થિતિ અને સ્થાનથી નિશ્ચિત થઈ જાય છે અને તેઓ દશ્ય દેવ છે- એ પણ
જુમ્ભક નામથી પરિલક્ષિત થઈ જાય છે. પણ ૧૬ પ્રકારના વ્યંતરોમાં તેઓનો તેમાં સમાવેશ થાય છે? વ્યંતરોમાં ૩૨ ઈંદ્રોમાંથી ક્યો ઈન્દ્ર અધીનસ્થ છે? તથા શકેન્દ્રના ચાર લોકપાલોમાંથી ક્યા લોકપાલને આધીન છે. એ બધા પ્રશ્ન ઉકેલની અપેક્ષા રાખે છે. ભગ.શ.૩, ઉ.૭ માં વૈશ્રમણ લોકપાલને આધીન વાણવ્યંતરદેવ માનવામાં આવ્યા છે. પણ ત્યાં જુમ્ભકદેવોના નામના નિર્દેશનથી ભગ.શ.૩, ઉ.૭માં યમ લોકપાલનો અપત્યસ્થાનીય દેવોમાં કંદર્પ' નામનો દેવ છે. અહીં જુમ્ભક દેવોનું વિશેષણ કંદર્પ છે. જો આ જૂસ્મકદેવ યમલોકપાલને અધીનસ્થ હોય તો તે ઠીક છે. આગમજ્ઞોની
પરંપરાગત ધારણાઓની અનુસાર સ્પષ્ટીકરણ આવશ્યક છે. ૨. સુરિય પા. ૧૯, સુ. ૧૦૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001947 |
| Book Title | Ganitanuyoga Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Agam Anuyog Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 614 |
| Language | Prakrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, Mathematics, & agam_related_other_literature |
| File Size | 19 MB |