________________
૪ લોક પ્રજ્ઞપ્તિ
તિર્યફ લોક : વાણવ્યંતરદેવ વર્ણન
સૂત્ર ૯૬૮-૯૬૯
उ. १. गोयमा ! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स
હે ગૌતમ ! જંબુદ્વીપ નામના દ્વીપમાં મેર दाहिणेणं इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए
પર્વતથી દક્ષિણમાં આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના रयणामयस्स कंडस्स जोयणसहस्सबाहल्लस्स।
સહસ્ત્ર યોજન વિસ્તીર્ણ રત્નમય કાંડરૂપ
પૃથ્વીપિંડના - उवरिं एग जोयणसतं ओगाहेत्ता,
ઉપરવાળાભાગથીસોયોજનઅવગાહન કરીને, हेट्ठा वेगं जोयणसतं वज्जेत्ता,
અને સો યોજન નીચેનો ભાગ છોડીને, मज्झे अट्ठसु जोयणसएसु-एत्थ णं
મધ્યના આઠસો યોજન ક્ષેત્રમાં ત્રાંસા दाहिणिल्लाणं पिसायाणं देवाणं तिरियम
દાક્ષિણાત્ય પિશાચ દેવોના અસંખ્ય संखेज्जा भोमेज्जनगरावाससयसहस्सा
લાખ ભૌમેયનગરાવાસ છે એમ કહેવામાં भवंतीतिमक्खायं।
આવ્યું છે. ते णं भोमेज्ज-णगरा बाहिं वट्टा, जहा
તે ભૌમેયનગર બાહરથી ગોળાકાર છે વગેરે ओहिओ भवणवण्णओ तहा भाणियब्वो
સામાન્ય ભવનનું વર્ણન જે પ્રમાણે છે એ રીતે ગાવ-પરિવા
અહીં કહેવું જોઈએ-યાવત-તે મનોહર છે. एत्थ णं दाहिणिल्लाणं पिसायाणं देवाणं
અહીં પર્યાપ્ત તથા અપર્યાપ્ત દાક્ષિણાય पज्जत्ताऽपज्जत्ताणं ठाणा पण्णत्ता।
પિશાચ દેવોનાસ્થાન કહેવામાં આવ્યા છે. २. तिसु वि लोगस्स असंखेज्जइभागे-तत्थ णं
એસ્થાન(ઉપપાત, સમુદ્ધાત અને સ્વસ્થાન) बहवे दाहिणिल्ला पिसाया देवा परिवति ।
ત્રણે અપેક્ષાઓથી લોકના અસંખ્યાતમા महिड्ढिया जहा ओहिया-जाव-विहरंति।
ભાગમાં છે. ત્યાં અનેક દાક્ષિણાત્યપિશાચ
દેવ રહે છે. તે મહર્ધિક-યાવતુ-વિચરણ TVT. ૫. , . ૨૧ ૦ (૨)
કરતા રહે છે, વગેરે સામાન્ય વર્ણન જેવું
એનું વર્ણન કરવું જોઈએ. दाहिणिल्लपिसायइंदस्स कालस्स" वण्णणं
દાક્ષિણાત્ય પિશાચેન્દ્ર 'કાળનું વર્ણન : ૧૬૮. ચડત્ય પિસથિટ્ટ ઉપસારા પરિવસç | ૯૬૮. અહીં કાળ નામક પિશાચરાજ પિશાચેન્દ્ર રહે છે- તે
महिड्ढीए-जाव-पभासेमाणे।सेणंतत्थ तिरियमसंखेज्जाणं મહર્ધિક છે- યાવતુ- પ્રભાસમાન છે. તે ત્યાં ત્રાંસા भोमेज्जगनगरावाससतसहस्साणं, चउण्हं सामाणियसा
અસંખ્યય લાખ ભૌમેયનગરાવાસોનું, ચાર હજાર हस्सीणं, चउण्हमग्गमहिसीणंसपरिवाराणं, तिण्हंपरिसाणं,
સામાનિક દેવોનું, સપરિવાર ચાર અઝમહિષીઓનું, सत्तण्हं अणियाणं, सत्तण्हं अणियाधिवईणं, सोलसण्हं
ત્રણ પરિષદાઓનું, સાત સેનાઓનું, સાત
સેનાપતિઓનું, સોળ હજાર આત્મરક્ષક દેવોનું અને आयरक्खदेवसाहस्सीणं, अण्णेसिंच बहूणंदाहिणिल्लाणं
અનેક દક્ષિણ દિશાવાસી વાણવ્યન્તર દેવ-દેવીઓનું वाणमंतराणं देवाण य देवीण य आहेवच्चं-जाव-विहरइ।
આધિપત્ય કરતા –ચાવતુ-વિચરે છે. QUOT. ૫. ૨, મુ. ૨૨ ૦ (૨) ૩ત્તરિત્નસિથવા ટાઉ-તે
િસ મહરિસ ઉત્તરીય પિશાચ દેવોના સ્થાન અને એમના ઈન્દ્ર મહાકાળનું वण्णणं च
વર્ણન : ૧ ૬૬, . ઋદિ જે અંતે ! કુત્તરિન્દi પિસ સેવાનું ૯૯. પ્ર. હે ભગવન્! પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત ઉત્તર पज्जत्ताऽपज्जत्ताणं ठाणा पण्णत्ता ?
દિશાવાસી પિશાચ દેવોના સ્થાન ક્યાં કહેવામાં આવ્યા છે ?
૨.
નવા. પરિ. ૩, ૩. ૧, મુ. ૨૨?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org