________________
तण-मणीणं इट्ठयरे सद्दे -
તૃણ-મણિઓનો ઈષ્ટતર શબ્દ : ૨૧, . તત્ય ને તે ત ચ મ ય તે િof મંત! ૨૯૧. પ્ર. હે ભગવન્! ત્યાં જે તૃણ અને મણિ છે તે જયારે पुवावर दाहिण उत्तरागतेहिं वाएहिं मंदायं
પૂર્વ-પશ્ચિમ-દક્ષિણ અને ઉત્તર દિશાઓમાં વહેતા मंदायं एइयाणं, वेइयाणं, कंपियाणं, खोभियाणं,
વાયુ દ્વારા મંદ-મંદ રૂપથી હાલે છે. વિશેષ રૂપે चालियाणं, फंदियाणं, घट्टियाणं, उदीरियाणं
હાલેછે, કંપિત થાય છે. શ્રુબિત થાય છે, ચાલે છે, केरिसए सद्दे पण्णत्ते?
સ્પંદિત થાય છે, પરસ્પર સંઘર્ષિત થાય છે; ઉદીરિત થાય છે અર્થાત ફાટે છે. ત્યારે એનો
કેવો શબ્દ ધ્વનિ (થવાનો) કહેવામાં આવ્યો છે ? से जहा णामए - सिवियाए वा, संदमाणियाए
શું તે શિબિકા (પાલખી) વડે થનાર ધ્વનિ જેવો, वा, रहवरस्स वा, सछत्तस्स सज्झयस्स सघंटयस्स
અથવા સ્વમાનિકા (એક વિશેષ પ્રકારની सतोरणवरस्स, सणंदिघोसस्स सखिंखिणिहेम
પાલખી)વડે થનાર ધ્વનિ જેવો હોય, શ્રેષ્ઠ રથની जालपरंतपरिखित्तस्स हेमवयचित्त-विचित्त
ધ્વનિ જેવો અથવા જે છત્રથી યુક્ત હોય, तिणिस-कणग-निज्जुस-दारूयागस्ससुप्पिणिद्धार
ધ્વજાથી યુક્ત હોય, બન્નેબાજુ લટકતા ઘંટોથી कमंडलधुरागस्स कालायस - सुकय-णेमिजंत
યુક્ત હોય, ઉત્તમ તોરણથી યુક્ત હોય, નન્દિઘોષ
વગેરે તૂણો (મુખથી વગાડી શકાય એવું વાદ્ય कम्मस्स
વિશેષ) ના નિનાદથી યુકત હોય, ક્ષુદ્ર ઘંટિકાઓથી યુક્ત હોય, સુવર્ણ નિર્મિત માલાઓ દ્વારા જે બધી બાજુએથી ઢંકાયેલ હોય, ચિત્રવિચિત્ર મનોહારી ચિત્રો યુક્ત તેમજ સુવર્ણ ખચિત મઢેલો હોય, એવા હિમવાનું પર્વતના તિનિશકાથી નિર્મિત હોય, જેની પટ્ટિઓમાં આરા સારી રીતે લગાડેલા હોય, ધુરા મજબૂત હોય, જેના ચક્ર (પૈડા) જમીનના ઘસારાથી ઘસાઈ ન જાય અને ચક્રના પાટિયા જુદા જુદા ન થઈ જાય એવા કારણે પૈડા પર લોખંડની દાંતા
ચઢાવવામાં આવી છે. आइण्णवरतुरगसुसंपउत्तस्स कुसलणर - छेय -
ગુણ સંપન્ન જાતિમત્તે શ્રેષ્ઠ ઘોડા ડેલા હોય, सारहि - सुसंपरिगहियस्स सरस्सय-बत्तीस
અશ્વ સંચાલનમાં કુશળ અને દક્ષસારથિથી જે तोरण-परिमंडितस्ससकंकडवडिंसगस्स,सचावसर
યુક્ત હોય, જેમાં સો-સો બાણ હોય એવા બત્રીસ पहरणावरण-हरियस्स, जोहजुद्धस्स रायंगणंसि
તુણીરાં (ભાથાંથી યુક્ત હોય, જેના શિખરનો वा, अंतेउरंसिवा, रम्मंसिवा, मणिकोट्टिमतलंसि
ભાગ કવચ (બખતર)થી ઢંકાયેલો હોય, अभिक्खणं-अभिक्खणं अभिघट्टिज्जमाणस्स वा,
ધનુષ્યસહિત બાણો અને ભાલો વગેરે શસ્ત્રો
તેમજ કવચ વગેરે આયુધોથી જે પરિપૂર્ણ હોય, णियट्टिज्जमाणस्स वा, जे उराला मणुण्णा
યોદ્ધાઓના યુદ્ધ માટે જે સજાવવામાં આવ્યા कण्ण-मणणिबुतिकरा सव्वओ समंता सद्दा
હોય અને જે રાજપ્રાંગણ અને અંતપુરની अभिणिस्सवंति- भवे एयारूवे सिया?
મણિઓથી ખચિત ભૂમિમાં વારંવાર વેગથી આવતો જાવતો હોય એવા શ્રેષ્ઠ રથ વડે એ સમયે ચારેબાજુથી ઉદાર મનોજ્ઞ તથા કાન અને મનને તૃપ્તિકારક નીકળવાવાળી ધ્વનિ થાય છે. તો શું એવી ધ્વનિ આ તૃણો અને મણિઓમાંથી નીકળે છે ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org