Page Text
________________
સૂત્ર ૨૪
१.
(५) उ. तत्थ णं अयं जंबुद्दीवे णामं दीवे दीवसमुद्दा
अभितरिए सव्वखुड्डाए ।
वट्टे तेल्लापूयसंठाणसंठिए,
(२) प्र.
(३) प्र.
(४) प्र.
(५) प्र.
આગમોદય સમિતિ દ્વારા પ્રકાશિત જીવાભિગમ (મલયગિરિ-ટીકા સહિત) જે સૂત્ર ૧૨૩ના મૂળપાઠમાં દ્વીપ-સમુદ્ર સંબંધી પાંચ પ્રશ્નો જે ક્રમ પ્રમાણે છે, તે પ્રમાણે તેના ઉત્તર નથી.
ટીકાકાર પાંચ પ્રશ્નો અને ઉત્તરોનું ક્રમશઃ વિષય નિર્દેશ આ પ્રમાણે કરેલ છે
(१) प्र.
(१) उ.
(२) उ.
उ.
(४) उ.
(५) उ.
(2) (२) प्र.
M
द्वीप समुद्राणामिति भावः अनेन स्वरूप विशेषविषयः प्रश्नः कृतः । ઉત્તરોનું વિષય નિર્દેશન :
इह 'अस्सिं तिरियलोए' इत्यनेन स्थानमुक्तम् !
प्र.
તિર્યક્ લોક
.
प्र.
वट्टे रहचक्कवालसंठाणसंठिए,
वट्टे पुक्खरकण्णियासंठाणसंठिए,
वट्टे पडिपुन्नचंदसंठाणसंठिए,
एक्कं जोयणसयसहस्सं आयाम - विक्खंभेणं, तिणि जोयंणसयसहस्साई, सोलस य सहस्साई दोणिय सत्तावीसे जोयणसए, तिणि य कोसे, अट्ठावीसं च धणुसयं, तेरस अंगुलाई, अद्धंगलुं च किंचि विसेसाहियं परिक्खेवेणं पण्णत्ते । १
जीवा. प. ३, उ. १, सु. १२३-१२४
Jain Education International
ગણિતાનુયોગ ૧૪૧
(૫) . આ જંબુદ્રીપ નામનો દ્વીપ એ દ્વીપ-સમુદ્રોની વચ્ચમાં આવેલો છે અને તે બધાથી નાનો છે.
તે તેલમાં તળેલા પૂડાના જેવા ગોળ આકારનો છે.
'कहि णं भंते ! दीव-समुद्दा ?' इत्यादि 'क्क' कस्मिन् णमिति वाक्यालङ्कारे भदन्त ! परम कल्याणयोगिन् ! द्वीप - समुद्राः प्रज्ञप्ताः ? अनेन द्वीपसमुद्राणामवस्थानं पृष्ठम् ।
'केवइया णं भंते! दीव - समुद्दा ?' इति 'कियन्तः कियत्संख्याका णमिति वाक्यालंकारे भदन्त ! द्वीपसमुद्राः प्रज्ञप्ताः ? अनेन द्वीपसमुद्राणां संख्यानं पृष्ठम् ।
'के महालिया णं भंते ! दीवसमुद्दा ?' इति किं महानालय आश्रयो व्याप्यक्षेत्ररूपो येषां ते महालयाः किं प्रमाण - महालया णमिति प्राग्वद् द्वीपसमुद्राः प्रज्ञप्ताः ? किं प्रमाणं द्वीपसमुद्राणां महत... मिति भावः, एतेन द्वीप समुद्राणामायामादि परिमाणं पृष्ठम् ।
'किं संठिया णं भंते! दीव-समुद्दा ?' इति किं संस्थितं संस्थानं येषां किं संस्थिता, णमिति पूर्ववद् भदन्त ! द्वीप- समुद्राः प्रज्ञप्ताः ? अनेन संस्थानं पप्रच्छ ।
'असंखेज्जा' इत्यनेन संख्यानम् ।
'दुगुणाद्गुण' मित्यादिना महत्वम् । 'संठाणतो' इत्यादिना संस्थानम् ।
પાંચમાં ઉત્તરની સંબંધીત ટીકાકારોની સૂચના :
રથના પૈડા જેવા ગોળ આકારનો છે. પુષ્કરકર્ણિકા જેવા ગોળ આકારનો છે. પૂર્ણચંદ્રના જેવા ગોળ આકારનો છે. એનો આયામ-વિખંભ એક લાખ યોજનનો છે. ત્રણલાખ સોળહજાર બસો સત્તાવીસ યોજન, ત્રણ કોશ, એકસો અઠ્ઠાવીસ ધનુષ્ય, તેર આંગળ અને અડધા આંગળ થી કંઈક વધારે એની પિરિધ કહેવામાં भावी छे.
'किमागारभावपडोयारा णं भंते! दीव-समुद्दा पण्णत्ता ?' इति आकारभावः स्वरूपविशेषः कस्य आकारभावस्य प्रत्यवातारो येषां ते किमाकार भावप्रत्यवतारा. णमिति पूर्ववद्, द्वीपसमुद्राः प्रज्ञप्ताः ? किं स्वरूपं
For Private Personal Use Only
सम्प्रत्याकार भाव प्रत्यवतारं विवक्षुरिदमाह
'तत्थाणं अयं जंबुद्दीवे णामं दीवे परिक्खेवेणं पण्णत्ते । या२ प्रश्नीना उत्तर सूत्र १२३म छे अने पांयमां
પ્રશ્નનો ઉત્તર સૂત્ર ૧૨૪માં છે.
આગમોદયસમિતિથી પ્રકાશિત જીવાભિગમ સૂત્ર ૧૨૩નું મૂળપાઠ :
कहि णं भंते ! दीवसमुद्दा ? केवइया णं भंते दीवसमुद्दा ? के महालया णं भंते! दीवसमुद्दा ?
(जाडी टिप्पा पा.नं. १४२ (३५२ )
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001946 |
| Book Title | Ganitanuyoga Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Agam Anuyog Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 602 |
| Language | Prakrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, Mathematics, & agam_related_other_literature |
| File Size | 19 MB |