________________
૧૨૬ લોક-પ્રજ્ઞપ્તિ
અધોલોક
સૂત્ર ૨૩૩ ૨. મેહેરા, ૨. મેદવ,
૧. મેથંકરા, ૨. મેઘવતી, રૂ. સુમેરા, ૪. મદમાત્ર
૩. સુમેઘા, ૪. મઘમાલિની, છે. સુવા , ૬. aછમિત્ત ,
૫. સુવત્સા, ૬. વત્સમિત્રા, ૭. વારિબા, ૮. વાદi
૭. વારિસેણા, ૮. બલાહકા. - Mવું. વક્ર ૬, સુ. ૨૪૬ કુત્યિકથાપત્ય સરિતા શુમાર- પૂર્વ દિશાવર્તી રૂચક પર્વત પર રહેનારી આઠ દિશાકુમારિઓ : ૨૩ રૂ. પુરfન્ચમચાવલ્યદ્વાર અઢિસામrf૨- ૨૩૩. પૂર્વદિશાવર્તી રૂચ કપર્વત પર રહેનારી આઠ
महत्तरियाओ, सएहिं सएहिं कूडेहिं, एवं तं चेव દિશાકુમારીકાઓ મહત્તરિકાઓ પોત-પોતાના ફૂટો પર पुख्ववणियं-जाव-विहरंति, तं जहा-गाहा
થાવત રહે છે. વગેરે પૂર્વવર્ણિત કથન પર્યન્ત જાણવું
જોઈએ. જેમકે- ગાથાર્થ : ૨. ખેડુત્તર ૨, ૨, iT,
૧. નંદુત્તરા, ૨. નંદા, . સાવંતા, ક. વિવા ,
૩. આનંદા, ૪. નન્ટિવર્ધના, ૬. વિનય ય, ૬. વેનયંતી,
પ. વિજયા, ૪. વેજયન્તી, ૭. નયંતી, ૮. અપરનિયા ,
૭. જયંતી, ૮. અપરાજિતા. - સંવુ. . ૬, સુ. ૨૪૭ (૨) રાદિળયપદ્વવત્યાગો ગટ્ય રિસાસુમારે- દક્ષિણ-દિશાના રૂચક પર્વતવાસી રહેનારી આઠદિશાકુમારિકાઓઃ ૨ ૨૮. દિયવસ્થOા મદ્ વિસામરિમહત્તરિયા ૨૩૪. દક્ષિણદિશાવત રૂચકપર્વત પર રહેનારી આઠ
सएहिं सएहिं कूडेहिं एवं तं चेव पुव्ववणियं- દિશાકુમારીકાઓ મહત્તરિકાઓ પોત-પોતાના કૂટો પર ગાવ-વિદતિ, તે નહ-વાદ
યાવતું રહે છે, વગેરે પૂર્વવર્ણિત કથન પર્યન્ત જાણવું
જોઈએ, જેમકે ગાથાર્થ : . તોયધારા, ૬. વિવત્તા , - ૭, પુમા , ૮, નિરિયા- ઠાણું. ૮, સુ.૬૪૩ આઠ દિશા કુમારિકાઓ અધોલોકમાં ક્યાં રહે છે ? એની સમજુતી આ પ્રમાણે આપવામાં આવી છે - ગાથા : ૧. સોમપમ, ૨. ધમાચા, રૂ. વિશ્વનું પ્રમ, ૪. મન્વિતવામી | વિવિ , વત્યત્રી મદત્રા |
ઠાણ અ.૮, સુ. ૬૪૩ अधोलोकवास्तव्या : चतुर्णा गजदन्तानामधः समभूतलान्नवशतयोजनरूपां तिर्यग्लाकव्यवस्थां विमुच्य प्रतिगजदन्तं द्विद्विभावन તત્ર મવન, વસનજીત્રા...
– જંબુ. વકખ. ૫, સૂ. ૧૧૨ની ટીકા આઠ દિશાકુમારિકાઓ ઊર્ધ્વલોકમાં ક્યાં રહે છે ? એની સમજૂતિ આ પ્રમાણે આપવામાં આવી છેऊर्ध्वलोकवासित्वं चामां समभूतलात् पंचशतयोजनोच्चनन्दनवनगतपंचशतिकाष्टकूटवामित्वेन ज्ञेयं...
– જંબુ. વકખ. ૫, સૂ. ૧૧૩ની ટીકા બધી દિશાકુમારિકાઓ ભવનપતિ જાતિની દેવીઓ છે- એ આ પ્રમાણે પ્રમાણિત કરવામાં આવ્યું છે : दिक्कुमारीणां... स्थानांगे पल्योपमस्थितेर्भणनात्... भवनपति जातीयत्वं सिध्धं- 'दिक्कुमाया- दिकुमार- भवनपति जातीया મહત્ત ..
ઠાણ ૮, સુ. ૬૪૩ની ટીકા દિશાકુમારિકાઓની સંખ્યા ૫૬ છે.
જંબુ. વખ. ૧, સુ. ૧૧૨, ૧૧૩, ૧૧૪ મૂલ પાઠોનું સંકલન જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિમાંથી કરવામાં આવ્યું છે. ઉક્ત સૂત્રોનો પૂર્વાપર અંશ ધર્મકથાનુંયોગના જિન જન્માભિષેક અંધ ૧, પૃ. ૧૦-૧૪, સૂત્ર ૨ થી ૩૪ પર આવી ગયો છે. जंबूमंदर पुरच्छिमेणं रूयगवरे पव्वए अट्ठकूडा पण्णत्ता, तं जहाગાહા - . રિટ્ટ, ૨. તળ, રૂ. ૨, ૪, ૫, ૬. વિસામાચિગે, ૬, પઢંવ ય, ૭. , ૮, બંગાપુત્ર યમ્સ પુરિઝમે ફૂડ... तत्य णं अट्ठ दिसाकुमारिमहत्तरियाओमहिड्ढियाओ जाव पलिओवमट्टिइयाओ परिवति, तं जहा - गाहा-णंदुत्तरा નાવ નવરાનિયા | - ટi ૮, મૂ. ૬૪રૂ .
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org