________________
સૂત્ર ૫૬
દ્રવ્યલોક
जे जीवदेसा ते नियम एगिंदियदेसा।
अहवा- एगिंदियदेसा य, बेइंदियस्स देसे ।
अहवा- एगिदियदेसा य, बेइंदियस्स देसा।
अहवा- एगिदियदेसा य, बेइंदियाण य देसा।
अहवा-एगिंदियदेसा य, तेइंदियस्स देसे ।
एवं चेव तियभंगो भाणियब्यो। एवं जाव अणिंदियाण तियभंगो॥
जे जीवपदेसा ते नियमा एगिंदियपदेसा ।
अहवा- एगिंदियपदेसा य, बेइंदियस्स पदेसा।
अहवा- एगिंदियपदेसा य, बेइंदियाण य पदेसा।
ગણિતાનુયોગ ૨૫ ત્યાં જે જીવ-દેશો છે તે અવશ્ય એકેન્દ્રિય જીવના
દેશો છે. અથવા : એકેન્દ્રિય જીવોનો દેશ છે અને બે ઇન્દ્રિય
જીવનો દેશ છે. અથવા : એકેન્દ્રિય જીવોના દેશ છે અને બે ઇન્દ્રિય
જીવનો દેશ છે. અથવા : એકેન્દ્રિય જીવોના દેશ છે અને બે ઇન્દ્રિયો
જીવોના પણ દેશ છે. અથવા : એકેન્દ્રિય જીવોના દેશ છે અને ત્રીન્દ્રિય
જીવનો દેશ છે. આ પ્રમાણે અહીં ત્રણ વિકલ્પો જાણવા, એ પ્રમાણે યાવતુ અનિન્દ્રિય જીવ સુધી ત્રણ વિકલ્પો (ભાગ) જાણવા જોઈએ. તેમાં જે જીવના પ્રદેશો છે તે અવશ્ય એકેન્દ્રિય જીવોના પ્રદેશો છે. અથવા એકેન્દ્રિય જીવોના પ્રદેશો છે અને બે ઈન્દ્રિય જીવોના પ્રદેશો છે. અથવા એકેન્દ્રિય જીવોના પ્રદેશો છે અને બે ઈન્દ્રિય જીવોના પણ પ્રદેશો છે. આ પ્રમાણે સર્વત્ર પ્રથમ ભાંગા સિવાય બે ભાંગા જાણવા, એ પ્રમાણેયાવ અનિન્દ્રિયપર્યત જાણવું જોઈએ. ત્યાં જેટલા અજીવ છે તે બે પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે, જેમ કે - ૧. રૂપિ અજીવ અને ૨. અરૂપિ અજીવ. ત્યાં જે રૂપિ અજીવ છે તે ચાર પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે, જેમકે – ૧. સ્કંધ, ૨. સ્કંધ દેશ, ૩. સ્કંધ પ્રદેશ, ૪. પરમાણુ પુગલ. ત્યાં જે અરૂપિ અજીવ છે, તે સાત પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે. જેમકે – (૧) ધર્માસ્તિકાય નથી. ધર્માસ્તિકાયનો દેશ છે. (૨) ધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશ છે. (૩) અધર્માસ્તિકાયનો દેશ છે. (૪) અધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશ છે. (૫) આકાશાસ્તિકાયનો દેશ છે. (૬) આકાશાસ્તિકાયના પ્રદેશ છે. (૭) અદ્ધાસમય.
एवं आदिल्ल विरहिओ जाव अणिंदियाणं ।
जे अजीवा ते दुविहा पण्णत्ता, तं जहा
૨. વિ- નવા ય, ૨. કવિ બનવા जेरुविअजीवा ते चउबिहा पण्णत्ता, तं जहा-१.खंधा ૨, jધ રેસા, રૂ. jધ પસા, ૪. પરમપુત્રા
जे अरूविअजीवा ते सत्तविहा पण्णत्ता, तं जहा
नो धम्मत्थिकाए, धम्मत्थिकायस्स देसे, धम्मत्थिकायस्स पदेसा, अधम्मत्थिकायस्स देसे, अधम्मत्थिकायस्स पदेसा,
आगासत्थिकायस्स देसे ૬. નાસત્યિવસ પસા, ૭. એદ્ધાસમg |
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org