________________
- ૧૮ લોક-પ્રજ્ઞપ્તિ
લોક
સૂત્ર ૩૬-૩૮
રે રે . ‘હાદુ' તદવસે |
કેટલાક ઈશ્વર કર્તુત્વવાદી કહે છે - જીવ અને અજીવથી जीवाऽजीव- समाउत्ते, सुह-दुक्ख समन्निए ।
તથા સુખ અને દુઃખથી યુક્ત આ લોક ઈશ્વરે બનાવ્યો છે. તથા અન્ય (સાંખ્યવાદી) કહે છે - આ લોક પ્રધાન(પ્રકૃતિ)
આદિ કૃત છે. सयंभुणा कडे लोए, इति वुत्तं महेमिणा ।
કોઈ મહર્ષિએ કહ્યું છે - આ લોક સ્વયંભૂ (વિષ્ણુ) એ मारेण संथुया माया, तेण लोए असासए ।।
બનાવ્યો છે. મારે (યમ) માયાની રચના કરી છે એટલે
આ લોક અનિત્ય છે. माहणा समणा एगे, आह अंडकडे जगे।
કોઈ શ્રમણ બ્રાહ્મણ કહે છે - આ જગત ઈંડામાંથી બન્યું असो तत्तमकासी य, अयाणंता मुसं बए ।
છે તથા બ્રહ્માએ તત્ત્વની રચના કરી છે. આ પ્રમાણે આ
લોકો અજ્ઞાનવશ મિથ્યા ભાણ કરે છે. सएहिं परियाएहिं , लोयं बूया कडे त्ति य ।
ઉક્તવાદી પોતપોતાના અભિપ્રાય (તર્ક) પ્રમાણે લોકને तत्तं ते ण विजाणंति, ण विणासी कयाइ वि ।।
કૃત – બનાવેલો કહે છે. તેઓ તત્ત્વ (વસ્તુ-સ્વરૂપ) ને -- સૂચ. સુ. ?, . ૨, ૩, ૨, T. -૬
નથી જાણતા. વસ્તુત: આ જગત કદી પણ નષ્ટ થતું નથી. लोगे तिण्णि महइ महालया
લોકમાં ત્રણ મહાન (વિશાલ) છે : ३६. तओ महइ महालया पण्णत्ता, तं जहा
૩૬, ત્રણ (પોતાની કોટિમાં)બધાથી મોટા (વિશાલ) કહેવામાં
આવ્યા છે, જેમકે१. जंबुद्दीवए मंदरे मंदरेसु,
(૧) મંદર પર્વતોમાં જંબુદ્વીપનો મંદર પર્વત, २. सयंभूरमणे समुद्दे समुद्देसु,
(૨) સમુદ્રોમાં સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર, ३. बंभलोए कप्पे कप्पेसु ।
(૩) કલ્પોમાં બ્રહ્મલોક કલ્પ. - ટાળે , ૩, મુ. ૨ ૦ '' રોને-ચત્તાર સમા બિ--
લોકમાં ચાર સમાન (સ્થાન) છે : ३७. चत्तारि लोगे समा सपक्खि सपडिदिसिं पण्णत्ता, ૩૭. લોકમાં (એક લાખ યોજન પરિમાણવાળા) ચાર સ્થાન तं जहा
સમાન સપક્ષ તેમજ સપ્રતિદિકુ (ચારેય બાજુ પ્રત્યેક
દિશામાં સમાન) કહેવામાં આવ્યા છે, જેમકે – (8) સપઠ્ઠા નર,
(૧) અપ્રતિષ્ઠિાન નામનું નરક, (૨) મંગુદી ટીવે,
(૨) જંબુદ્વીપ નામનો દ્વીપ, () પત્નિg ના વિમાને?
(૩) પાલક યાનવિમાન, (૪) સવÉસિદ્ધ મહાવિના
(૪) સેવાર્થસિદ્ધ મહાવિમાન. -- ટાપt ૮, ૩. ૩, મુ. રૂ ૨૮ ૩૮. વત્તારિતસમા પવિંg સિિસિTUST તંગદ- ૩૮. લોકમાં (પીસ્તાલીસ લાખ યોજન પરિમાણવાળા) ચાર
સ્થાન સમાન સપક્ષ અને સપ્રતિદિક (સમાન દિશા અને
વિદિશાવાળા) કહેવામાં આવ્યા છે, જેમકે() સીમંત નર,
(૧) સીમાન્તક નામનું નરક, (૨) સમયેવૃત્ત,
(૨) સમયક્ષેત્ર, (૩) ફુવિમાળ,
(૩) ઉડુ વિમાન,
१-२ ठाणं० ३, उ० १, सु० १५६ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org