________________
પાર્થાપત્યયો અને મહાવીરનો સંઘ
૧૭૭
અને પછી યોગ્યતા પ્રમાણે બાર કે અગિયાર અંગનું ચિંતનમનન કરતાં૨૯. વળી કોઈ કોઈ તો એ ઉપરાંત પૂર્વનું પણ જ્ઞાન મેળવંતા. શ્રમણો સ્થવિરો પાસે અભ્યાસ કરતા. શ્રમણીઓ જ્ઞાની આર્યાઓ પાસે અંગનો અભ્યાસ કરતી. અને જીવનનો અંત નજીક જાણી અનશન લઈ શરીરનો ત્યાગ કરતા.
શ્રમણોપાસકો૧ ધર્મ સાંભળી તીવ્ર તપસ્યાઓ કરતા. અને જ્ઞાનચર્ચામાં પણ રસ લેતા. તેઓ શ્રમણોની જરૂરિયાતો પૂરી પાડતા. કોઈ કોઈ ઉપાસક તો જ્ઞાનચર્ચામાં એટલા બધા ઊંડા ઊતરતા કે ભગવાન મહાવીર પણ તેમના જ્ઞાનની તારીફ કરતા. તો કોઈ કોઈ તપસ્યામાં પોતાનું તેજ બતાવતા અને તે એટલે સુધી કે ભગવાન મહાવીર તેમની સૌ શ્રમણો વચ્ચે તારીફ કરતા અને કહેતા કે મારા આખા શ્રમણ સંઘમાં અમુક ઉપાસકની તપસ્યા પ્રશંસનીય છે. તેઓ પણ પોતાની જિંદગીનો અંત નજીક જાણી શ્રમણો પેઠે અનશન વ્રત લેતા અને કાયાનો ત્યાગ કરતા.
શ્રમણોપાસિકાઓ પણ જ્ઞાનચર્ચા કે તપસ્યામાં ઉપાસકો જેટલો જ રસ લેતી.
ભગવાન મહાવીર પાસે દીક્ષા લેનારમાં ગણ્યાગાંઠ્યા જ અવિવાહિત હતા. દીક્ષિત થનારમાં એકના સિવાય બધા ૨૦ વર્ષથી ઉપરના હતા એ વર્તમાન આગમ પરથી કહી શકાય છે. તે ઉપરથી જણાય છે કે ભગવાન મહાવીર પાસે દીક્ષા લેનારાઓ મોટે ભાગે યોગ્ય ઉંમરે જ દીક્ષા લેતા હશે.
નીચેનું કોષ્ટક કયા ગામમાં કેટલા અનુયાયીઓ હતા તે બતાવે છે. તેને આગમમાં મહાવીરના અનુયાયીઓનાં જે જીવનચરિત્ર આપ્યાં છે તે ઉપરથી બનાવવામાં આવ્યું છે. આગમમાં જેમના વિશે નોંધ ન લેવાઈ હોય તેવાઓનાં ગામોનાં નામ આગમમાં ન હોવાથી, વળી એક ગામમાંથી પણ જેટલા હોય તેટલા બધાનાં ચરિત્રો આગમમાં ન હોવાથી આ કોષ્ટક અધૂરું જ ગણાય પરંતુ એક દૃષ્ટિએ પૂરું છે. અને તે એ કે આગમમાં જે ગામોમાં મહાવીરના જેટલા અનુયાયી જણાવ્યા છે તેની સંપૂર્ણ માહિતી આપે છે. અને તે ઉપરથી સાધારણ રીતે ભગવાન મહાવીરના સંઘ વિસ્તારનો ખ્યાલ આપે જ છે. અને તેથી તેની ઉપયોગિતા સિદ્ધ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
