SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 162
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ शतक १५ कम्मोरालदुगाई जोगा एइंदियाम्म वियलेसु । वयणंतजोयसहिया ते च्चिय पंचिंदिए सव्वे ॥४५॥ एकेन्द्रिय कार्मणकौदारिकद्विकमिति त्रयो योगाः ३। विकलत्रये द्वि-त्रि-चतुरिन्द्रियेषु त्रिषु ते त्रयः वचनान्तानुभयभाषासहिताश्वत्वारः ४ योगाः। पञ्चेन्द्रिये सर्दै पञ्चदश योगा नानाजीवापेक्षया भवन्ति ॥४५॥ इन्द्रियमार्गणाकी अपेक्षा एकेन्द्रियोंमें कार्मणकाययोग और औदारिकद्विक ये तीन योग होते हैं। विकलेन्द्रियोंमें अन्तिम वचनयोग अर्थात् असत्यमृषावचनयोग-सहित उपर्युक्त तीन योग, इस प्रकार चार योग होते हैं । पंचेन्द्रियों में सर्व योग होते हैं ।।४।। कम्मोरालदुगाई थावरकाएसु होति पंचेसु । तसकाएसु य सव्वे सगो सगो होह जोएसु ॥४६॥ पृथिव्यप्तेजोवायुवनस्पतिस्थावरकायेषु पञ्चसु कार्मणः १ औदारिकौदारिकामिश्रौ द्वौ २ इति त्रयो योगाः ३ । त्रसकायेषु सर्वेषु पञ्चदश योगाः १५ । योगेषु पञ्चदशसु सत्यादिषु स्वकः स्वको भवति, सत्यमनोयोगे सत्यमनोयोगः १ इत्यादि सर्वत्र ज्ञेयम् ॥४६॥ कायमार्गणाकी अपेक्षा पाँचों स्थावरकायिकोंमें कार्मणकाययोग और औदारिकद्विक ये तीन योग होते हैं, तथा त्रसकायिकजीवोंमें सभी योग होते हैं। योगमार्गणाकी अपेक्षा स्व-स्वयोगवाले जीवोंके स्व-स्वयोग होता है । अर्थात् सत्यमनोयोगियोंके सत्यमनोयोग, असत्यमनोयोगियोंके असत्यमनोयोग इत्यादि ।।४६॥ पुरिसे सव्वे जोगा इत्थी-संढ म्मि आहारदुगुणा । कोहाईसु य सव्वे मइ-सुय-ओहीसु होंति सव्वे वि ॥४७॥ मइ-सुअअण्णाणेसुं आहारदुगूणया दु ते सव्वे । अपुण्णजोगरहिया आहारदुगूणया य विभंगे ॥४८॥ केवलजुयले मण-वचि पढमंतोरालजुगलकम्मक्खा । मण-सुहुमे परिहारे देसे ओराल मण-वचि-चउक्का ।।४।। पुंवेदे सर्वे योगाः १५। स्त्रीवेदे पण्ढवेदे च आहारकद्विकोनास्त्रयोदश १३ । क्रोधे माने मायायां लोभे च सर्वे योगाः १५ । मति-श्रुतावधिज्ञानेषु सर्वे पञ्चदश १० योगा भवन्ति ॥४७॥ मति-अताज्ञानयोः द्वयोः आहारकद्विकोनाः ते सर्वे त्रयोदश योगाः स्युः १३ । विभङ्गज्ञाने औदारिकमिश्र-वैक्रियिकमिश्र-कार्मणकापर्याप्तयोगत्रयरहिताः आहारकद्विकोनाश्चान्येऽष्टौ मनो-वचनयोगाः औदारिक वैक्रियिककाययोगौ द्वौ एवं दश योगाः १० ॥४८॥ केवल-युगले इति केवलज्ञाने केवलदर्शने च प्रथमान्तमनो-वचनं सत्यानुभयमनो-वचनचतुष्कं ४ औदारिक-तन्मिश्र-कार्मणाख्यााय इति सप्त योगाः ७ । मनःपर्ययज्ञाने सूचमसाम्परायसंयमे परिहारविशुद्धिसंयमे देशसंयमे च औदारिककाययोगः १, सत्यादिमनोयोगचतुकं ४ सत्यादिवचनयोगचतुष्कं ४ इत्येवं नव ६ योगाः स्युः ॥४६॥ वेदमार्गणाकी अपेक्षा पुरुषवेदियोंके सभी योग होते है। स्त्रीवेदी और नपुंकवेदी जीवोंके आहारकद्विकको छोड़कर शेष तेरह योग होते हैं। कषायमार्गणाको अपेक्षा क्रोधादि चारों कषायवाले जीवोंके सभी योग पाये जाते हैं। ज्ञानमार्गणाकी अपेक्षा मति, श्रत और अवधिज्ञानी Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001937
Book TitlePanchsangrah
Original Sutra AuthorN/A
AuthorHiralal Jain
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year
Total Pages872
LanguageSanskrit, Prakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Karma
File Size21 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy