Page Text
________________
३१६ ]
सेतुबन्धम्
[ अष्टम
तरङ्गा दूरं गत्वा सेतोः कियन्तमुपरितनं भागमतिक्रम्योद्वमन्ति विलीयन्ते । समाप्ता भवन्तीत्यर्थः । किम्भूताः । उत्थापितः स्वाभिघातेन भक्त्वध्वं नीतो मनिहो यैः । तथा च वृक्षोन्मूलनसमर्थस्यापि तरङ्गस्य कियद्दूर एव समाप्त्या सेतोर्विस्तीर्णत्वमुक्तम् । एवं सुचिरं व्याप्य परिमृदितः परिघृष्टः सेतुपथस्य पार्श्वप्रदेशो यैस्ते । पार्श्व एव चिरकालव्यापनादुच्चत्वमुक्तम् । एवं धातुरूपेण कलङ्केन बर्णान्तरस्य प्राप्तत्वात्कलुषाः । तथा च महतोऽपि तरङ्गस्य धातुकालुष्येणाधिक देशव्यापनेऽपि सकलाव्याप्तिरित्यमहत्त्वमिति भावः । वस्तुतस्तु पार्श्वस्यैव दूरं दूरभागं गत्वातिक्रम्योद्वमन्ति त्यजन्ति । कियद्दूरं गत्वा पश्चादागच्छतीत्यर्थः । एतेन सेतोरुच्चत्वमुक्तम् ॥ ६४॥
विमला - धातुरूप कलंक से ओर फेंक देनेवाली लहरें सेतु के रहीं और ऊँचे पार्श्व भाग की कुछ ऊँचाई तक जाकर विलीन होती रहीं || ६४ ||
मृगादीनां चेष्टामाह
कलुषित तथा वृक्षों को भग्न कर ऊपर की पार्श्व भाग को चिरकाल तक परिमृष्ट करती
दीसह ममउलेहि उग्रही णलो बह समअं सेल ( उ ) पडणभ अउण्णलो प्रणे हि ।
जं खलिअं अईइ सलिलं णईण ऊरं
तं
उद्धाइ पवअकलकल विइण्ण ऊरम् ॥ ६५ ॥ [ दृश्यते मृगकुलैरुदधिर्नलो जनैः
समं
शैल (सेतु) पतन भयपूर्णलोचनैः । यत्स्खलितमत्येति सलिलं नदीनां पूरं तदुद्धावति प्लवगकलकलवितीर्णसूर्यम् ॥ ]
गगन एवानीयमानगिरिस्थैर्मृगकुलैरुदधिः, पतनभयाज्जनैर्नला सेतुघटनविस्मयत्सममेकदैव दृश्यते । उभयगतं विशेषणमाह — कीदृशैर्मृगकुलैः । सेतौ पतनभयेन पूर्णे कातरत्वादिचिह्निते लोचने येषां तैः । सेतुपतने समुद्र एव पतनं स्यादित्याशयात् । जनैः कीदृशैः । सेतोः पतनं समुद्रजले मज्जनं तद्भयेन पूर्वे लोचने येषाम् । सेतोर्मज्जनमेव स्यादिति क्षुभ्यतां सेतुस्थितिदर्शनेन विस्मय इति भावः । अणेहिं एभिर्मृगकुलैरुदधिर्नलश्च समं तुल्यमेव दृश्यते इत्यपि कश्चित् । भत्र सेतौ पतनभयेनेति सेतावेव चेत् स्थितिस्तदा नलात्, अन्यत्र चेत्तदा जला - द्भयमित्युभयदर्शन मिति भावः । एवं समुद्रस्यैव यत्सलिलं सेतुपर्व तयोरभिघातास्खलितं सन्नदीनां पूरं प्रवाहमत्येति अतिक्रामति, तत्प्लवगानां कलकलेन वितीर्णतयं वाद्यविशेषो यस्य तदुद्धावति ऊर्ध्वमुत्तिष्ठति । वाद्यादिकोलाहलेन जलमुत्तिष्ठतीति प्रसिद्धिः । तथा च नदीसमुद्रजलयोः संघट्टादुत्थानमेवमुत्प्रेक्षितमिति भावः । यद्वा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001887 |
| Book Title | Setubandhmahakavyam |
| Original Sutra Author | Pravarsen |
| Author | Ramnath Tripathi Shastri |
| Publisher | Krishnadas Academy Varanasi |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 738 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Story, & Literature |
| File Size | 13 MB |