Prakrit Vyakarana

SR No.: 001871
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: K V Apte
Publisher: Chaukhamba Vidyabhavan
Publication Year: 1996
Total Pages: 462
Language: Prakrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari, Grammar, P000, & P050
File Size: 22 MB

Page 266

प्राकृतव्याकरणे
२४७
मगधो भाषा में, ( शब्द के अन्त्य ) ज वर्ण के आगे आने वाले आम् ( प्रत्यय ) को अनुनासिक से अन्त होनेवाला डित् आह (=आह) ऐसा आदेश विकल्प से होता है । उदा०-शयणाहं सुहं । (विकल्प--) पक्षमें:-नलिन्दाणं । व्यत्यय (सूत्र ४.४४७ देखिए) होने के कारण, प्राकृत में भी (आम् प्रत्यय को आह ऐसा आदेश दिखाई देता है । उदा.-) ताहूँ...."कम्माह।
. अहंवयमोहगे ।। ३०१॥ __ मागघ्यामहं वयमोः स्थाने हगे इत्यादेशो भवति । हगे शिक्कावदालतिस्त-णि वाशी धीवले । हगे शंपत्ता।
मगधो भाषा में, अहं और वयम् इन रूपों के स्थान पर हमें ऐसा आदेश होता है । उदा०-हगे"... संपत्ता।।
शेषं शौरसेनीवत् ॥ ३०२॥ मागघ्यां यदुक्तं ततोन्यच्छौरसेनीवत् द्रष्टव्यम् । तत्र तो दोनादौ शौरमयुक्तस्य ( ४.२६०)। पविशदु आवुत्ते शामिपशादाय । अधः क्वचित् ( ४.२६१ )। अले कि एशेष महन्दे कलयले। वादेस्तावति । ४.२६२ )। मालेध' वा धलेध वा। अयं दाव शे आगमे। आ आमन्त्र्ये सौ वेनो नः ( ४.२६३ )। कञ्चुइआ । मो वा ( ४.२६४ ) । भो रायं/भवद् । भगवतोः (४.२६५)। "एद् भवं शमणे भयवं महावीले । भयवं कदन्ते ये अप्पणो पके उज्झिय पलस्स पकं पमाणीकलेशि । न वा र्यो य्यः ( ४.२६६ )। अय्य" एशे खु कुमाले मलयकेदू । थो धः ( ४.२६७ )। अले “कुम्भिला कधेहि । इह हचोर्हस्य ( ४.२६८)। ओशलध अय्या ओशलध । भुवो भः (४.२६६ )। भोदि । पूर्वस्य पुरवः ( ४.२० । अपुरवे । क्त्व इय दूणौ (४.२७१ )। किं खु शोभणे 'बम्हणे शित्ति कलिय लञा पलिग्गहे दिण्णे। कृगमो डड्डअः १. क्रमसे:-असं शक्रावतार-तीर्थ-निवासी धीवरः । वयं संप्राप्ताः । २. प्रविशतु आवुत्त स्वामि-प्रसादाय । ३. अरे किं एषः महान कलकलः । ४. भारयत या धरत वा । अयं तावन् अस्य आगमः । ५. ऐतु भवान् श्रमपः भगवान महावीरः। ६. भगवान कृतान्तः यः आत्मनः पक्षं उज्झित्वा परस्य पक्षं प्रमाणी करोपि । ७. आर्य एष. खलु कुमारः मलयकेतुः । ८. अरे कुम्भिल कयय । ९. अपसरत आर्याः अपसरत । १०. कि खलु शोभन: ब्राह्मपः असि इति कृत्वा राज्ञा परिग्रहः दत्तः ।