SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 207
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १८८ चतुर्थ. पादः निर् (उपसर्ग) पूर्व में होनेवाले मिमीति (V मा) को निम्माण और निम्मव ये भादेश होते हैं । उदा.-निम्माणइ, निम्मबइ । क्षेणिज्झरो वा ॥ २० ॥ क्षयतेणिज्झर इत्यादेशो वा भवति । णिज्झरइ । पक्षे । झिज्जइ । क्षति ( /क्षि ) को णिज्झर ऐसा आदेश विकल्प से होता है। उदा.गिज्झरइ । (विकल्प-) पक्ष में:-झिज्जइ : छदणेणमनूभसन्नुमढक्कौम्बालपव्वालाः ॥ २१ ॥ छदेय॑न्तस्य एते षडादेशा वा भवन्ति । णुमइ । नूमइ । णत्वे मइ । सन्नमइ । ढक्कइ । ओम्बालइ । पव्वालइ । छायइ। .. प्रेरक (=प्रयोजक) प्रत्यय अन्त में होनेवाले छदि (४द् ) धातु को ( णुम, नूम, सन्नम, ढक्क, ओम्बाल और पव्वाल ऐसे ) ये छः आदेश विकल्प से होते हैं । उदा.णुमइ, नूमइ; ( नूम में से न का ) ण होने पर, णूमद; सन्नुमइ" .''पग्वालइ । (विकल्प-पक्ष :-) छायइ ।। . निविपत्योणिहोडः॥ २२ ॥ निवृगः पतेश्च ण्यन्तस्य णि होड इत्यादेशो वा भवति । णि होडइ । पक्षे । निवारेइ । पाडेइ। प्रेरक प्रत्यय अन्त में होने वाले निवृ ( निगः) और पत् ( पति ) इन धातुओं को णिहोड ऐसा आदेश विकल्प से होता है। उदा.-णिहोड। ( विकल्प-) पक्ष में :-निवारेइ । पाडेइ । दूङो दूमः ॥ २३ ॥ दूङो ण्यन्तस्य दूम इत्यादेशो भवति । दूमेइ मज्झ' हि अयं । प्रेरक प्रत्यय के अन्त में होने वाले दू ( दूङ ) धातु को दूम ऐसा आदेश होता है । उदा.-दूमेइ... ..हि अयं । धवलेवुमः ॥ २४ ॥ धवलयतेय॑न्तस्य दुमादेशो वा भवति । दुमइ । धवलइ। स्वराणां स्वरा (बहुलम् ) ( ४.२३८ ) इति दीर्घत्वमपि । दूमि । धवलितमित्यर्थः।। प्रेरक प्रत्ययान्त धवलयति (धातु ) को दुम ऐसा आदेश विकल्प से होता है। उदा०-दुम । ( विकल्प पक्ष में ):-धवलइ । 'स्वराणां स्वरा ( बहुलम् ) १. मम हृदयम् । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001871
Book TitlePrakrit Vyakarana
Original Sutra AuthorHemchandracharya
AuthorK V Apte
PublisherChaukhamba Vidyabhavan
Publication Year1996
Total Pages462
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Grammar, P000, & P050
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy