SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 146
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ प्राकृतव्याकरणे १२७ भ्यस् ( प्रत्यय ) के आदेश आगे होने पर, (उनके पिछले) अकार का दीर्घ ( स्वर यानी आ) विकल्प से होता है । उदा०-वच्छाहितो....'वच्छेहि । टाणशस्येत् ॥ १४ ॥ टादेशे णे शसि च परे अस्य एकारो भवति । टा ण। वच्छेण । णेति किम् । अप्पणा' अप्पणिआ अप्पणइआ। शस् । बच्छे पेच्छ। टा ( प्रत्यय ) का आदेश ण, मोर शस् ( प्रत्यय ) आगे होने पर (उनके पिछले) अकार का एकार होता है। उदा०-टा का आदेश ण ( आगे होने पर ):-बच्छेण । (टा का आदेश ) ण ( आगे होने पर ) ऐसा क्यों कहा है ? (कारण टा को ण आदेश न हुआ हो, तो पिछले अ का ए नही होता है। उदा०-- ) अप्पणा अप्पण इमा। शस् ( प्रत्यय आगे होने पर ):- बच्छे पेच्छ । भिसभ्यससुपि ॥१५॥ एषु अत एर्भवति । भिस् । वच्छेहि वच्छेहि वच्छेहिं । भ्यस्। वच्छेहि वच्छेहितो वच्छेसुंतो। सुप् । वच्छेसु।। भिस, भ्यस् और सुप ये प्रत्यय आगे होने पर, ( उनके पिछले ) अकार का ए होता है। उदा०---भिस् ( आगे होने पर ):-वच्छेहि... .. वच्छेहिं । भ्यस् ( आगे होने पर ) : -वच्छेहि... 'वच्छेसंतो । सुप् ( आगे होने पर ) :--वच्छेसु । इबुतो दीर्घः ॥ १६॥ इकारस्य उकारस्य च भिस् भ्यस् सुप्सु परेषु दी? भवति । भिस् । गिरीहिं बुद्धीहि । दहीहिं। तरूहि । धेणहिं । महहिं 'कयं । भ्यस । गिरीओ' । बुद्धीओ। दहीओ। तरूओ। घेणओ। महूओ' आगओ । एवम् । गिरीहिंतो गिरी संतो आगओ इत्याद्यपि । सुप् । गिरीसु। बुद्धीसु । दहीसु । तख्सु । घेणूसु । महूसु 'ठिअं। क्वचिन्न भवति । दि 'अभूमिसु दाणजलोल्लिआई। इदुत इति किम् । वच्छेहिं । वच्छेसुन्तो वच्छेसु । भिस् भ्यस सुपीत्येव । गिरिं तरु पेच्छ। भिस्, म्पस और सुप् ये प्रत्यय आगे होने पर, ( उनके पिछले ) इकार और उकार इनका दीर्घ ( स्वर यानी ईकार और ऊकार ) होता है । उदा०--भिस् ( मागे १. / आत्मन् । इन रूपों के लिए सूत्र ३५६-५७ देखिए । २, वृक्षान् प्रेक्षस्व । ३. क्रमसे:-/गिरि । Vबुद्धि । / दधि । Vतरु । धेनु ।। मधु । ४. Vत : ५. आगत । ६. /स्थित । ७. द्विजभूमिषु दान-जल-आदि तानि । For Private & Personal Use Only Jain Education International www.jainelibrary.org
SR No.001871
Book TitlePrakrit Vyakarana
Original Sutra AuthorHemchandracharya
AuthorK V Apte
PublisherChaukhamba Vidyabhavan
Publication Year1996
Total Pages462
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Grammar, P000, & P050
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy