________________
५६
बालबोधरूप गुर्जर भापामय - धूर्ताख्यानकथा
बिल योजनप्रमाण शिलाई ढांक्यों है । ते शिला ऊपाडीनड़ स्वर्णकुंडधी ते रस लेवो । पछइ योजन शतमान क्रमि पृथ्वी उल्लंघतो ते पर्वतिं जई, शिला ऊपाडी, रस लेई, ते बिल ते शिलाई ढांकी, पोतानें घर आव्यो । ते रसें घणुं सोनु ऊपाई धनें करी धनद समान थयो । पछई हुं भोग भोगवतो, याचक वांछित द्रव्य देतो, लोक मांहिं घणो प्रसिद्ध थयो । एहवें माहरी ऋद्धि अने 5 प्रसिद्धि सांभली अकस्मात् मध्यरातिं पांच सइ चौर माहरै घरि आवी पड्या । घर लूटवा लागा । तेवारि मुझ जीवतां माहरूं धन किम लेई - इम चींतवी, साहस आदरी, शस्त्र लेई युद्ध करतां, म एकेक बाण प्रहारई दस दस चोर मार्यां । ते देखी ते सर्व चोर एकठा थई यमकिंकर समान कोपध हुंता मुझ उपरि पडी, माथं खंड खंड करी, पासें एक बोरडि बांधी, घर लुंटिनै गया । रुधिर खरडिडं कुंडल सहित माथु बोरडिइं बोर खावा लागुं । प्रभातें सूर्योदयें बोर खातुं 1" ते माहरु माथुं देखी, जीवतुं जाणी, लोकड़ लेई, बीजां सर्व माहरां अंगोपांग मेली, ते उपरि माथु मुकि । पछइ हुं निरुपम रूप लावण्यइ विराजमान जेहवो पूर्वं हतो, तेथी विशेष रूपवंत थर्यो । एमइ प्रत्यक्ष आ लोकइ अनुभव्युं । जो ए न मानो तो सर्व धूर्त्तनें भोजन द्यो', नहीतर शास्त्रनी साखिं समर्थी आप । [३,१-१९ ]
॥ एलाषाढेनोक्तं कथानकमिदम् ॥
हवै शशनामा धूर्त मुख्य बोल्यो' - 'तई जे क ते सर्व सत्य छइ, झू कोण कहै ? जे माटिं पुराण स्मृति भारत रामायणनइ विषइ एहवी घणी' वात है । ते सांभलि - पूर्वि जमदमि नाम ऋषि हतो, तेहने रेणुका नामि स्त्री हती । तेहना शीलनइ महिमाई कुसुमित वृक्ष नमता । कोई वेलाई अश्ववाहनिकाई आव्यो कोई एक राजा देखी रेणुकानइ अभिलाष ऊपनो । तिवारि पछि कोई एक वेलाई
1
शीलभंगथी वृक्ष अणनमता देखी, ऋपिई फरसराम पोना बेटानै कहिउं जे- 'ए पापिणी रेणुकानी 20 मस्तक छेदि' । तेणै पितानें वचनि ततकाल रेणुकानुं मस्तक छेदिउं । तेवारि जमदग्नि पुत्रनइ आज्ञा. कारी जाणी संतुष्ट थई कहिउँ - 'जे वत्स ! वर मागि' । तेणै माग्यं जे- ' माहरी माता जीवती थाउ' । तिवारि, ए जीवती होउ, इम ऋषिई कहिए हुते ते रेणुका तत्काल जीवती थई । जो ए सत्य छइ, तो तुं जीवतो थयो ए किम असत्य होई । १ । [ ३,२०-२५ ]
तथा जरासिंध राजा वे खंड जोडिनें जराइ सांध्यो, सहस्र राजानो स्वामी थयो, एह पिणि 25 एक वचन छइ । २ । [३,२६ ]
तथा वली सांभलीइ छै-सुंद १ निसुंद २ नामि वै दैत्य सहोदर, सुर लोकनै क्षय करवा काल सरिपा उठ्या । तिवारि सर्व देवताई तेहना वधनै काजें पोताना शरीरनो तिल तिल लेई सवांग सुंदराकार रूप लावण्यनुं निधान एक तिलोत्तमा नामि अप्सरा नीपजावी । ते सर्व देवतानें प्रणमीनइ कहिवा लागी जे- 'जै आदेश दिउ ते करूं' । देवताई कहिउं जै- 'सुंद निसुंद वै दैत्येन क्षय " पमाडि' | पछै तिलोत्तमा सुंदरि दैत्यपासि जई हावभाव विभ्रम विलास देषांडती नाचवा लागी । तेहनि रूपि मोह्या विषयांध हुंता मांहोमांहिं शस्त्रई वढी मरण पाम्या । भवति चात्र लोकः :
-
15
1 A लीयो । 2 P लीई । 3P दिउ । 4 P समर्थि आपो । 5 P बोलिडे । 6 P कुण कहई । 7 1 घणि वातो छे
1
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org