Page Text
________________
उपशान्तमोहकालः ] चारित्रमोहनीयोपशमनाधिकारः
। ११ उक्तं च कर्मप्रकृतिचूणौं-"ताहे चेव सव्वासिं किट्टीणं पदेसग्गं स्वसामे आढवेद ।" इति । उक्तं च कषायप्राभृतचूणों-"ताहे चेव सव्वासु किहिम पदेसग्ग उवसामेदि गुणसेहीए" । इति ।
"सव्वद्ध" ति, सर्वाद्धां सकलामपि सूक्ष्मसंपरायाऽद्धा यावत्पूर्ववदुपशमयति । सूक्ष्मसंपरायचरमसमय एते पदार्थाः प्रवर्तन्ते-(१) सर्वकिट्टिगतं दलं सर्वथोपशम्यते
(२) ज्ञानावरणदर्शनावरणाऽन्तरायाणामान्तौहर्तिकः स्थितिबन्धो नामगोत्रयोष षोडशमुहूर्तप्रमाणः, वेदनीयस्य च चतुर्विशतिमुहूर्तमानः ।।
__(३) सूक्ष्मलोभकिः प्रथमस्थितिमनुभूयाऽनन्तरसमय उपशान्तमोहगुणस्थानकं प्राप्नोति । तदानी च सकलोऽपि लोभ उपशान्तो भवति । एवं तत्र सर्व मोहनीयं सर्वथोपशान्तं प्राप्यते । उक्तं च कर्मप्रकृतिौँ "सहमरागस्स नाणावरणदंसणावरणअंतरातियाणं अतोमुहुत्तिगो हितिबंधो, नामगोयाणं सोलसमुहुत्तिगो हितिबंधो, वेयणिजस्स चउधीसमुहुत्तितो हितिबंधो से काले सव्वं मोहं उपसंतं भवति।" इति । अथोपशान्तमोहगुणस्थानकं व्याचिख्यासुराह
उवसंतद्धा भिन्नमुहुत्तो तीसे य संखतमतुल्ला। गुणसेढी सव्वद्धं तुलाय पएसकालेहिं ॥५६॥ वसंताय अकरणा संकमणो वट्टणा य दिट्टितिगे। उपशान्ताद्धा भिन्नमुहूर्त तस्याश्च संख्येयतमतुल्या । गुणश्रेणिः सवद्धिां तुल्याश्च प्रदेशकालाभ्याम् ॥५६॥
उपशाम्ताशाकरणाः संक्रमोद्वर्तने च दृष्टित्रिके । इति पदसंस्कारः "वसंतद्धा"त्ति, उपशान्तमोहगुणस्थानककालोऽन्तर्मुहूर्तप्रमाणः । तत्र चोपशान्ताद्धायां तत्संख्येयतमभागमात्री मोहायुर्वर्जषट्कर्मसत्कानां सत्तासम्भविनां सर्वोत्तरप्रकृतीनां गुणश्रेणिमारचति, साऽपि च 'सव्वद्ध' ति, सर्वाद्धां सकलमप्युपशान्तमोहगुणस्थानककालं यावत्प्रदेशाऽपेक्षया कालाऽपेक्षया च तुल्या विरच्यते । अयं भाव:-सूक्ष्मसंपरायगुणस्थानकस्य चरमसमयं यावद् गुणश्रेणिर्गलिताऽवशेषाऽऽसीत् , इतः प्रभृत्युपशान्तमोहगुणस्थानकस्य संख्येयभागमात्रा कालाऽपेक्षया प्रदेशाऽपेक्षया चाऽवस्थिता भवति । उक्तं च कर्मप्रकृतिचूणों "उवसंतहाते संखिजतिभागतुल्लं गुणसेटिं करेति सव्वं उवसंतड अवहितो गुणसेदिकालो "सव्वड तुल्लाय पदेसकालेहि"ति पदेसग्गेण वि कालेण वि तुल्लो।" इति । भावार्थः पुनरयम्-उपशान्तमोहगुणस्थानप्रथमसमये गुणश्रेण्यर्थ यावद्दलं गृहीत्वोपशान्तमोह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001832 |
| Book Title | Karmaprakrutigatmaupashamanakaranam |
| Original Sutra Author | Shivsharmsuri |
| Author | Gunratnasuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 332 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 9 MB |