________________
उपशमनाकरणम
१४८ ]
[गाथा ३२ मिच्छत्तसंतकम्मियस्स सम्मत्तसम्मामिच्छत्ताणं धरमट्टिदिखंउयमसंखोज्जगुणं । (२०)मिच्छत्तस्स चरिमहिदिखंडयं विसेसाहियं (२१)असंखेज्जगणहाणिढिदिखंडयाणं पढमहिदिखंडयं मिच्छत्तसम्मत्तसम्ममिच्छत्ताणमसंखज्जगणं (२२ संखेज्जगणहाणिहिदिखंडयाणं चरिमट्ठिदिखडयं जं तं संखेज्जगणं । (२३)पलिदोषमहिदिसं. तकम्मादो बिदियं हिदिखाडयं संखेज्जगुण (२४)जम्हि हिदिखंडए अवगदे दंसणमोहणीयस्स पलिदोवममेत्तं हिदिसतकम्मं होइ तं हिदिखंडयं संखेज्जगुणं ।(२५) अपुवकरणे पढमहिदिखंडयं संखेज्जगुणं । (२६) पलिदोवममेत्ते हिदिसंतकम्मे. जादे तदो पढम हिदिखंडयं संखेज्जगुणं । (२७) पलिदोवमहिदिसंतकम्मं विसेसाहियं (२८)अपुठवकरणे पढमस्स उक्कस्सगहिदिखंडयस्स विसेसो संखेज्जगुणो।(२९) दसणमोहणीयस्स अणियटिपढमसमयं पविट्ठस्म टिदिसंतकम्म संखेज्जगणं । (३०) दसणमोहणीयवज्जाणं कम्माणं जहण्णओ हिदिबंधो संखेज्जगुणो । (३१,तेसिं चेव उक्कसओ हिदिबंधो संखेज्जगुणो।(३२)दसणमोहणीयवज्जाणं जहण्णयं हिदिसं. तकम्म संखेज्जगणं । (३३) तेसिं चेव उक्कसयं डिदिसंतकम्म संखेजगणं ।" इति ।
भावार्थः पुनरयम्-(१)सर्वस्तोका जघन्यतोऽनुभागखण्डोत्कीर्णाद्धा, वर्षाऽष्टकसत्कर्मभवनादनन्तरपूर्वो योऽनुभागघातस्तस्य कालोऽत्र दर्शनमोहनीयस्य जघन्याऽनुभागखण्डोत्कीर्णकालत्वेन ग्राह्या,ज्ञानावरणादीनां पुनः कृतकृत्यकरणाद्धाप्रथमसमयात्पूर्व समाप्यमानाऽनुभागघात. कालो ग्राह्यः, स स्तोको भवति, विशुद्धेः प्रभूतत्वात् ।।
(२)तत उत्कृष्टाऽनुभागखण्डोत्कीणीऽद्धा विशेषाधिका, कुत इति चेद् । उच्यते-उत्कृष्टाऽनुभागखण्डोत्कीर्णकालेऽपूर्वकरणस्य प्रथमसमय आरभ्यमाणाऽनुभागखण्डस्योत्कीर्णकालो भवति । स च पूर्वतो विशेषाऽधिको भवति, विशुद्धेरल्पत्वात् ।
(३)ततो जघन्यतः स्थितिखण्डोत्कीर्णकालः स्थितिबन्धकालश्च संख्येयगुणौ परस्परं च तुन्यौ। अनिवृत्तिकरणे सम्यक्त्वमोहनीयस्य यच्चरमखण्डमुत्किरति तत्खण्डोत्कीर्णकालस्तात्कालिकश्च
उक्तं च लब्धिसारे-"दर्शनमोहस्य जधन्यानुभागखण्डोत्करणकालसम्यक्त्वप्रकृत्यष्टवर्षस्थितिसमयात्प्राक्तनाऽनन्तराऽवस्थायां संभवन्वक्ष्यमाणद्वात्रिंशत्पदेभ्यः स्तोकोऽल्प इत्यर्थः । ज्ञानावरणाद्यायुर्वजितशेषकर्मणां जघन्याऽनुभागखण्डोत्करणकालोऽनिवृत्तिकरणचरमभागे संभवन सर्वतः स्तोकमिति सामान्येन जघन्याऽनभागखण्डोत्करणकालः संख्याताऽऽवलिमात्रोऽप्युत्तरपदापेक्षयाऽल्प इत्यूच्यते" । अत्र जघन्याऽनुभागवण्डोत्करणकालः संख्याताऽऽवलिकाप्रमाण उक्तः, स च चिन्त्यो रसघातस्याऽऽवलिकासत्कसंख्याततमभागमात्रत्वसिद्धेः तत्सिद्धिश्च रसघाते प्रारदर्शिता प्रथमोपशमिकसम्यक्त्वाऽधिकारे। तत्त्वं केलिनो विदन्ति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org