________________
भाष्यंगाथा ५६८-५७४ ]
प्रथम उद्देशकः
२१
इदाणि 'पाहारोदो त्ति भण्णति -
आहारउन्भवो पुण, पणीतमाहारभोयणा होति ।
वाईकरणाऽऽहरणं, कल्लाणपुरोध उज्जाणे ॥५७२।। भाहारपच्चो मोहब्भवो "पुण" विसेसणे, "पणीत" गलंतणेहं, माहार्यते इति प्राहारः, प्रणीता हारभोजनाद् मोहोद्भवो भवतीत्यर्थः । कथं ? उच्यते "वातीकरण" त्ति । पणीयाहारभोयणामो रसादि वुड्ढी जाव सुक्कंति ; सुक्कोवचया वायुप्रकोपः, वायुप्रकोपाच्च प्रजननस्य स्तम्धताकरणं, प्रतो भण्णति वाई...
अहवा पणीयाहारो वाजीकरणं दप्पकारकेत्यर्थः । इहोदाहरणं -
"कल्लाण पुरोहउज्जाणे" त्ति कंपिल्लपुरं णगरं । ब्रह्मदत्तो राजा। तस्स कल्लाणगं णाम आहारो। सो वरिसेण णिफिजति । तं च इत्थिरयणं चक्की य भुजंति । तव्वइरित्तो अण्णो जइ भुजति, तो उम्मामो भवति । पुरोहितो य तमाहारमभिलसति । पुणो पुणो रायाणं भणति - चिरस्स ते रज्जं लद्ध, अदिट्ठकल्लाणोसि, जेण सारीरियमाहारं ण देसि कस्स ति । राइणा रूसिएण भणिओ - कल्लं णातित्थिवग्ग सहिरो णिमंतिम्रो सि । राइणा उज्जाणे जेमावियो। तेहिं मोहुदो गोधम्मो समाचरितो। एवं पणीयाहारेण मोहुदो भवति त्ति ॥५७२॥ "आहारोदउ" त्ति गतं। इदाणि २"सरीरोदउ त्ति भणति -
मंसोवचया मेदो, मेदामो ओढ-मिंज-सुक्काणं ।
सुक्कोवचया उदओ, सरीरचयसंभवो मोहे ॥५७३॥ माहारातो रसोवचनो। रसोवनयामो रुहिरोवचनो। रुहिरोवचया मंसोवचनो। मंसोवचया मेदावचनो। एवं कमेण 'मेदो" वसा "प्रट्ठी" हहुं, मिज्जं मेज्जुल्लउ त्ति वुत्तं भवति, ततो सुक्कोवचो, सुक्कोवच्चयानो मोहोदप्रो भवति । एवं सरीरोवचयसंभवो मोहोदनो भवतीत्यर्थः ॥५७३। गतं "सरीरोदए" त्ति दारं। एवं सणिमित्तस्स अनिमित्तस्स मोहुदयस्स उप्पण्णस्स झाणज्झयणादीहिं अहियासणा कायव्वा । अट्ठायमाणे -
णिवितिगणिब्बले भोमे, तह उट्ठाणमेव उन्मामे ।
वेयावच्चा हिंडण, मंडलि कप्पट्टियाहरणं ॥५७४॥ णिव्वीतियमाहारं पाहारे ति। तह वि पठायमाणे णिवलाणि मंडगचणगादी पाहारेति । तह वि प्रठायमाणे प्रोमोदरियं करेति । तह वि ण ठाति चउत्थादि-बाव-छम्मासियं तवं करेति, पारणए णिन्बलमा हारमाहारेति । जइ उवसमति तो सुंदरं। प्रह णोवसमति "ताहे" उट्ठाणं महतं करेति कायोत्सर्गमित्यर्थः । तह वि अठायमाणे उन्मामे भिक्खायरिए गच्छति ।
अहंवा - साहूण 'वीसामणा" ति वेयावच्चं कराविज्जति । तह वि प्रठायमाणे देसहिंडगाणं सहामो दिज्जति । एत्थ हेदिल्लपया उवरुवरि टुवा, एवं प्रगीतत्पस्स । गीतत्वोपुण सुत्तत्थमंडलि दाविवति ।
१ गा० ५१६ । २ गा० ५१६ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org